STRIKA SCENO (el "ILI" de Bergiers)

« La Armeo levi ?is el profunda ?oj de l’ fosa ?o, rikolto da individuoj kies semo ?ermis kaj estis flamigonta la mondon, iun plensunan tagon... »
EMILE ZOLA.

Novembro ! Io teruriga strangigis la kutime ?ojantajn stratetojn popolajn. Senluma aspekto. La infanoj, preska ? maljunetaj, havas bu ?eton kuntiritan kiel la viza ?o de la okdekjarulinoj. Kaj iliaj okuloj ?ajnas haltigitaj, senesperaj. Ĉu do tiuj senfeliĉaj geknaboj jam pripensas la serioza ?ojn ? La domaĉoj estas fermitaj. Jen unu, malfermi ?anta. Virino aperas. Homoj mortmalsatantaj devas esti kiel ĉi tiu esta ?o. Alta, maldikega, kun elstarantaj okuloj timigaj, viza ?o plorige pala, lipoj anemie bluetaj, oreloj disstarantaj. Ekvidante tiun kompatindulinon, vi pensas pri la mal ?ojiga numero “ ftizio’’ de la anatomiaj muzeoj. Åœi alvokis :

— Lilio !

Infano aparti ?is el la grupo da geknaboj kaj kuris al sia patrino. Kiel tiu de la aliaj infanoj, ?ia viza ?o estis maljuni ?inta. Kaj tamen malgra ? la tro frua veki ?o, tiu knabino estis beleta. Rigardo velureca, senfine milda forflugis el ?iaj okuloj impresantaj. Haroj brile blondaj petis kareson. Tiu admiro tuj fari ?is kompatema, kiam la senparola demandaro da ?ris. Brusto, brakoj, kruroj maldikegaj. Åœi estis dekdujara, kaj tuso, kiu kortu ?us vin, ?ajnis stertoro. Åœia tuta esta ?o tremis. Åœi rigardis fikse sian mizeran patrinon.


— Lilio ! iru refoje ĉe la panvendisto kaj petegu al li panon. Ni pagos certe lunde, kiam patro estos ricevinta sian sindikatan subtenon.

La okuloj de la knabineto malheli ?is. Kaj per preska ? nevidebla kapgesto konsentis. La patrino rehejmi ?is kaj la filino senrapide pa ?is al la butiko, sidanta proksimume je ducent metroj. Anta ?e ?i konis la respondon senkoran. Sed ?i ne rezignis : ?i konstruis tutan planon kaj prezenti ?is al la bakisto murmurante ankora ? diversajn rebatojn.
Kia alloganta odoro estas, tiu de la fre ?a pano al tiuj, kiuj malsatas ! La bakisto, kun ventraĉo plenega je feliĉo kaj kun viza ?o saturita per la sango de la malsatantoj estis tie, anta ? ?i. Rideto krueligis lian viza ?on ; lia brusto proplezure saltadis, kaj, per siaj grasaj fingroj, li tamburbatis la marmoron de sia vendotablo. Per voĉo kiun li deziris mieleca li alparolis.


— Kion ci deziras, knabineto ?


— Panon, sinjoro, mi petas.


— Panon ! sed ĉu vi povas pagi ?in ?


— Sinjoro kara, patrino diris al mi ke patro ricevos lunde sian sindikatan subtenon kaj ni tuj pagos al vi nian ?uldon.


— Ta, ta, ta, ĉio do estas virinaj dira ?oj. Legu, do, tiun ĉi afi ?eton.

Lilio legis. Åœi estis ploronta ; la avizo diris : “ Oni ne vendas kredite. †Ĉiu el tiuj literoj faris al ?i grandan suferon. Necesis tamen man ?i. Kiel du ar ?entaj perloj, du larmoj fari ?is en la okuloj de la knabino. Åœi rediras :


— Sinjoro... mi... pete... gas...

La viza ?o de la bakisto pli ol kutime ru ?i ?is. Intenco fari ?is en li. Strange brilis okuloj liaj :


— Karulineto, ci estas tiom aminda. Jen unu pano. Venu al mi, ke mi kisu vin.

Naive, la infano obeis. Sed la abomenindulo ne plu povis sin reteni. Kaj gesto avertis la knabinon... Åœi komprenis, kaj per krio strange sonanta ?etis al la vendisto tiun insulton :


— Malpuregemulo !

Senkonsciante ?i forkuris.

***

De post unu monato la striko okazis. La granda produktado troplenigis la komercajn merkatojn. La nacioj interbatalis pro prezoj ; en pluraj landoj, komerca ?oj putris. Kaj la laboristoj estis devigataj labori dekdu kaj dektri horojn potage. Tiu troa produktado ne povis da ?ri. La industriistoj volis malaltigi la salajron. Sed la laboristoj, kiuj vivis jam tiom mizere ne akceptis tiun salajran malaltigon... kaj ili strikis. Komencis en la karba industrio, poste, la movado etendi ?is al la aliaj fakoj : teksistoj, konstruistoj, k. t. p...

La mizero anka ? etendi ?is. La maljunaj laboristoj laci ?is, dum la junaj esperis, volis venkon.

En la plurinfanaj familioj, la situacio estis terura. La geknaboj malsani ?is. La popolo koleris... Ĉu balda ?a revolucio ? Ne, la spiritoj ne ankora ? estas organizitaj. La edukado vera de l’popolo restis ?imero, la interhelpemo ne jam gvidas ĉiujn. Diversaj interesoj, tro malsamaj, evidenti ?as. Kaj la ĉefoj de la sindikatoj timas. La kaso malpleni ?as. Ĉu malvenko ? Ne, ĉar ĉiu striko, eĉ kiam ?i ne atingas sian celon, estas pa ?o al la fina batalo. Tro klare ?i montras la internon de ĉiuj riĉuloj, de ĉiuj kapitalistoj. Eĉ la malgravaj, kiel la bakisto, la viandisto, kutime tiom ?entilaj dum bonaj tagoj, montras sin hodia ? kiel ili sentas. Kaj la Popolo, malgra ? siaj eraroj pa ?as. Äœi iras al la bela tago, al tiu plensuna tago…