NIGRA KIRMESO (el "ILI" Bergiers)

Al Kdo Maks. Krjukov.

"La malestimo estas grava potenco." JEAN TOUSSEUL.

Kirmeso !

La suno i ?as tre malsupren je la okcidenta flanko kaj timeme la vespero anoncas sin. Poste la astro sin tutka ?as kaj malhela vualo etendi ?as super la a ?ojn. En tiu kamparo, ĉio estus silenta, se la hodia ?a tago ne estus tiu, de ĉiuj atendita, tiu de la ?ojo. La krioj, la ridoj kaj la kantoj miksi ?antaj je la sonoj akraj au melankoliaj de la gurdoj alvenas ?is ni. Tiu kuna ?aro tiom malharmonia nin emocias tamen. La karuselo, la balanciloj rediras la kanta ?ojn, kiujn la Urbo mode kriaĉadis anta ? unu jaro. La kantetistoj verkante por la muzikejoj kaj teatroj eble ne konscias pri la mildeco, alportita de iliaj stulta ?oj al la kamparanoj, Ĉar ĉiuj kantoj parolas pri la amo... kaj ĉu la amo ne estas la kamparo, nur la kamparo ? En la urboj, la amo maljuni ?as : ?i mortas. Sed ĉi tie, tute apud la arboj, kie la brustoj enspiras la blovon de la naturo, la amo vivas. Kaj la kantoj ne mortas tiel fru. En tiu tago kirmesa, la muziko de la valsoj mildigos la korojn kaj kunigos la korpojn. La ĉarlestonoj ekscitos. La vila ?anaro tuta estas tie ; la viroj ekzercas sin ĉe la « Piptrafejo » , la virinoj interpu ?as sin por atingi la unuan vicon anta ? la « hup-la-la » . La infanoj disputas inter du karuselrondoj. La gejunuloj aparti ?as, ĉeestas la angulojn ne trafitajn de la festa lumigado kaj perdante la rigardon de la patrinoj de l’ junulinoj, la knabegoj kuntiras ilin al la apuda arbaro. Duope kaj duondirante promesojn, ?urojn kaj aliajn plencirconstancajn parolojn, la junularo iras al sia destino. La belulinoj a ?skultas avide kaj... ru ?vangi ?as.

Kelkaj inter ili tremas. Protime ? Pro ?oje ? Proemocie ? Tiuj estas la ĉastaj kaj ili foriras, certaj pri sia « bonamato » kiu estos balda ? ilia materiala amanto. La neevitebla ?o okazas.

Eroso, ridetante, pretigas siajn sagojn.

La promenado sentimentala, eble plej sentimentala, da ?ras. Kaj la festo anka ? da ?ras en la vila ?o. La viroj forlasis la Pippafejon ; ili eniris ĉe Lidoro la mastro de la drinkejo de l’ stratangulo. La virinoj provas repreni la infanojn de iliaj kirmesaj ludoj. Ĉu ili pensas pri la edzoj ? Jes, certe jes, sed li povas tamen trinki hodia ?, ĉar li neniam trinkas. Kaj pri la junulinoj ? Kiu respondas ? En tiu festa tago, eble patrina koro estas malpli ?aluza al la filino. La kvardekjarulinoj sendube rememoras ke siatempe ili anka ? estis dudekjaraj. La akcentoj de l’muziko multe efikas je tiu atmosfero. Kaj al la kutima rezonado, la koro tu ?ita, lulita de la notoj, kies nomoj hiera ?aj estas hodia ?aj, respondas : Silentu ! Kaj tiam la patrinoj, kuntirante sian infanaron, reiras al la hejmo, lasante edzon kaj filinon « la ?guste amuzi ?i » . Morga ? la paco estos fermita, la patrinoj refari ?os ne ?anceli ?aj : ili beda ?ros. Ili estos repatrini ?intaj sed remaljuni ?intaj. Tro malfrue ! Ĉar la naturo jam parolis. Nenia gardo, eĉ pastra, kapablus neebligi la Amon.

Eros nekontra ?stareble ordonas :

Kriu, ridu, kantu, interkisu vin, amu, interdoni ?u vin, en tiu plen ?oja nokto. Estas kirmeso, profitu !

Pol la Äœibulo ekiras, li, anka ?. Dank’ al la grava cirkonstanco, li sin kovris per nova feltĉapelo kaj sin piedvestis per brilantaj lak ?uoj. Resti sole, tute sole, malproksime el tiuj kiuj amuzi ?as, tio estas malfacila. Pol tiel opiniis kaj decidis partopreni la ?eneralan ?ojon. Ĉiokonsiderate, ni konfesu, li ne estas tiom malbelega, lia viza ?o ne estas antipatia, kaj lia ?ibo ne estas tiel ega. Cetere li ne iros al la publika foirejo ; li vagados je la ĉirka ?a ?oj, la ?iros la riveron ar ?entmurmurantan. En la majesteco de l’ nokto, la a ?dos la voĉon de tiuj kiuj sin amuzas. Kaj dufoje ĉiuhore, la turo per sia bronza voĉo diros vorton. Kaj tiu vorto estos, malgra ? la senpena eldiro, pli potenca ol ĉiuj ridoj kunestantaj. Äœiaj silaboj estos prononcitaj la ? tono gruntanta. Kaj tio estos averto. Ĉu kura ?igo a ? malaprobo ? AI la amantoj kiuj iras al la ago, tio estos atentigo pri la forkuranta tempo. Rapidu ! Al la sati ?intoj tio estos « malgra ? vi, malgra ? ĉiuj » mi notas viajn minutojn. Kaj la junuloj rememoros pri la horo, ombro sur ilian feliĉon. Por la Äœibulo, tiu pre ?eja voĉo estas gaja. La kripluloj ne sentas kiel la aliaj ; ili estas pli profundaj. Kaj Pol sentos : « La potenco de la homoj estas tre malforta, la a ?oj estas pli fortaj kaj pli humanaj. Neniam la sonoriloj mokis malfeliĉulon. Kaj la homoj ? » Pol estos kontenta.

La lo ?antoj de la vila ?o pensas multmaniere pri Pol. La virinoj parolante matene diras kun kompatplena mieno : li estas iom simpla. Vespere kaj kondiĉe ke la tago estis gajiganta, ili dirus : li estas frenezulo. La viroj eklevas la ?ultrojn, kiam oni parolas pri la Äœibulo. La knaboj de la ĉirka ?a ?oj estas feliĉaj kiam ili povas, arope (bone rimarkite ?), postkuri lin kriante mil insultojn a ? ?etante ?tonojn. La junuloj matene bonan tagon deziras al Pol, sed vespere a ? dimanĉe ili serĉas Pol. Ili kondukas lin al la drinkejo kaj ĉiu trovas en sia po ?o sufiĉe por regali lin. La stomako de Pol estas delikata kaj la drinka ?o rapide estigas la rezulton, atenditan de la ?ercantoj : Pol estas ebria.

Tiumomente Pol ?atas siajn proksimulojn. Kiom bonkoraj estas la kamaradoj ! Volonte en neceseco li helpus al ili. Kutime li maljuste ju ?as ilin, ĉar estas proamikece ke ili invitis lin !

En tiuj kondiĉoj ne estas malfacile kantigi lin. Li saltas sur la tablon kaj elfarante gestojn mal ?oj- ?ojajn, li ekkriaĉas malprudan kanteton. Nun li estas vere malbelega. La kruela ĉeestantaro ridas : ?i estas kontentigita. Ankora ? bona vespero ! Ha ! Pol, kion farus la vila ?anaro sen ci ? (Ĉu estas do en ĉiu vila ?o publika frenezulo ?) Äœojtremo. Ĉu la frenezulo fari ?is komunikebla ?… la trajtoj de ĉiuj vigli ?as, la viza ?oj fari ?as demonaspektaj. Vere, la knaboj vesperaj ne similas tuijn, kiuj ĉiumatene iras al la laborejo, la pantranĉojn sub la brako. La Äœibulo finas sian rekanta ?on ; oni alportas novan glason petante novan kanton. Li anoncas : « La Blanka Pantalono » . La festo da ?ras ?is kiam la amuzanto laci ?inte defali ?os.

La junulinoj anka ? faras el li sian mokcelon. Ofte, unu el ili, iras al li, nur por gajni veton a ? proamuze, diras al li per varmigaj vortoj la mildan amon, kion ?i sentas al li, a ? prenas lian brakon, tiklante lian mentonon per la alia mano. Honteme, Pol volas elliberi ?i. La belulino revenas, premas lin pli intense kontra ? sia brusto. Kaj la Äœibulo estas mistifikita. La direktas al sia kunirantulino rigardon beste bonan kaj vaporondo subite atakas lin. Tiam, per gesto plenvola, li ekprenas la korpon de la turmentantino por gIui sur ?ia bu ?o siajn lipojn. Sed ?i, rapidema, elliberi ?as kaj rideksplodo respondas al la deziro de la krudulo.

Dimanĉe post la meso, pluraj okulumas al li. Kaj, kelkfoje, vera konspiro evidenti ?as. Marja, Suza, Anna kaj Sofia decidis kredigi al la Äœibulo ke Leona, la filino de la kooperativa administranto, duonmortis pro amo al li, Marja diris al Pol : « ?ˆu ci ne vidis hiera ? je la meseliro Leonan ? Åœi rigardis tiom ameme cin » !

Pol mokas. Suza venas al Pol : « Leona diris al mi ke ?i amas cin ». Pol koleras.
Anna kvaza ?sekrete konfesas : « La tuta vila ?anaro parolas pri tiu temo, ĉu estas do vere ke ci intencas edzinigi Leonan ? » La Äœibulo a ?skultas ; li pripensas. Ĉu estus vere ? Sofia renkontas kiel hazarde lin : « Nu, mi venas el la kooperativo kaj la patrino de Leona rakontis al Sinjorino Gaga, ke ?ia filino nur pensis pri ci kaj opiniis ke ci bezonis longan tempon por ekvidi la amon de tiu kompatinda junulino » . Pol kredas. Li vidas Leonan kaj permesas al si okulumon, li anta ?eni ?as al ?i kun sentima rideto. Leona subite elturni ?as, neforgesante la tradician « Stultulon » .

Tamen, de post pluraj semajnoj, junulino amindumas lin. Estas Ĉarloto la Brunulino, la unuenaskita filino de Johano la Ligno ?uisto. Post ĉiuj tiuj aventuroj, Pol montri ?is unue skeptika. Sed la simplulo rapide forgesis sian resenton al la virinoj. Kaj post tiom da senrevi ?oj, pro kio ne lastfoje riski ? Dume, Ĉarloto ne haltigis la ardan aspiron de la Äœibulo per rideksplodo. Kaj Pol fieris pri sia sukceso. Ĉu Ĉarloto amis lin ? Respondo : Ĉu fra ?lino belkorpa povas ami ?ibulon, simplulon ? Eble ?i volis absolute trafi viron, eĉ difektan ? Promalvirte ? A ? ĉu ?i simple aliris sekretan celon ? La spirito de Pol ne estis tiom multflanka ; li malmulte prizorgis la ka ?zojn de tiu amindumo... Li amis ?in kaj ?i apartenis al li. Estis la unue posedita virino. Plurfoje, lia kripla korpo estis karesinta la firman bruston de la bela Ĉarloto kaj ili estis unui ?intaj. Pol trovis en tio la formulon de la feliĉo, kiun vane multaj aliuloj tre kleraj postkuras. Liaj pensoj estis al ?i.

Kaj nun, estante sola, a ?dante la gamon de la ridoj venantaj el tie, li elvokis la Sinjorinon de siaj Son ?oj, Ĉarloton la belan Brunulinon. Åœi estis beda ?respriminta la neeblecon kune partopreni la kirmesan ?ojon, pro la alveno de parencoj. Pol akceptis. La suspekto ne povis ekzisti rilate al tiom bona fra ?lino. Sed kiam oni fari ?as melankolia, kaj kiam la ?ojbruoj venas frapegi nian a ?dorganon, tiam stranga sento i ?as en ni. Sento entenanta mal ?ojon, envion, ?aluzon, amdeziron, beda ?rojn. Ĉe ni, tio fini ?us en gesto malbonhumora a ? en nepra decido. Ĉe la kripluloj, tio fini ?as en ploroj. Kaj Pol ploris.

La ploroj senpezigas. Kaj poste, kiel suno post pluvego, la espero renaski ?as. Kaj Pol pensis pri la balda ?a momento, kiam ili estus edzece feliĉaj, anta ?vidis ilian vivon kvietan kaj facilan ; ĉar Pol ne estis malriĉa, lia patro lasis je sia morto riĉetara ?on por iliaj bezonoj sufiĉan. Åœajnas ke liaj revoj kondukis lin iom malproksimen, ĉar esti ?is sur lia viza ?o rideto apena ? amantecan sed kvaza ? patrecan.
Ĉarloto ne rajtos plendi, ĉar la kripluloj amas pliintense ol la aliaj. Kaj la simpluloj, ĉe kiuj la amo esti ?is, dediĉas sin tute al ?i. Nenio ka ?ata al lia Ĉarloto.

En la malproksima ?o, la bruego la ?grade estingi ?is. La foirejon forlasas la lastaj geduoj irantaj al ia arbaro. Estas la horo de la amo kaj la arbarego bonakceptanta ricevas tiujn vivojn dezirtremantajn. Al la sonoj akraj kaj bruegaj, sekvis aliaj sonoj senfine pli mildaj. Etaj krakoj, paroloj duondiritaj, silentoj, kortu ?antaj bruoj karesemaj, krietoj plenvoluptaj.

Ĉu estas la Feliĉeco por tiuj ?

La komencantoj rememoros tiun minuton dum sia tuta vivo. La hotela ĉambro ne devas lasi al tiuj, kiuj en ?i travivis tiun solenan momenton, tiom ?uan memora ?on. Sombra nokto, meze de arbaro, por la unua ama ?o ! La pura aero ?veligas la pulmojn ; kaj, en la senlumeco, la konfesoj, la kisoj estas pli volemaj kaj sen ?enaj. Poste, kiam jaroj plia ?igis nin, kioman mildecon je tiuj pensoj ! Kaj eĉ se la fatalo volis ke la persono de nia unua ama ?o formalaperu el nia vivhorizonto kaj ke alia esta ?o venu al ni, ni neniam beda ?ros sincere la bonan horon. Arbaro miavila ?a, vi ne povas diri kiom da feliĉaj momentoj vi disdonis al la kamparanaj amantoj ! Vi estas la Providenco !

Kaj Pol la Ĝibulo amas Ĉarloton, la Belan Brunulinon.

Kien li iras ? Liaj pa ?oj me ?anikaj kondukas lin. Li suriras la moveblan ponton sur la rivero ?etitan kaj eniras la arbaron. Murmuras li kanton lernejan : « Pala stelo vespera... »

La luno montras ĉiujn kvartalojn siajn kaj lasas fali sian lumon ru ?flavan, kiun la arboj kribras. Inter la arbsupra ?oj oni vidas stelojn. Ili dancadas kiel la flamo necerta de lampeto. La folioj de la forpasitaj sezonoj kovras la teron, aspektante rustumaj kaj orumaj. La trunkoj kaj la branĉoj estas nigraj kaj plenigas la nokton je impona silento. La arboj estas strangaj. Inter ili, estas kriplaj kaj anka ? ?ibaj specoj. La arbarego dormas je ameca blovado.

Kaj Pol la Ĝibulo amdeziras Ĉarloton, la Belan Brunulinon.

Pol pa ?as malrapide. Kaj kelkfoje geduo preterpasis lin. Honteme, li mienas ne vidi ilin. Kaj la forma ?oj malproksimi ?as. Cent metroj pluen, halto por ebligi longda ?ran kison kaj tuj la pa ?ado reokazas, kondukante la esta ?ojn al ilia celo, la celo de ĉiuj sankorpuloj.

Estas la kirmeso ! La viroj, en la vila ?o, estas ebriaj ; la patrinoj dormas sed nur unuokule, aliokule demandante la horlo ?on ; la infanoj son ?as je la venonta kirmeso... Sed la vera kirmeso komencas por la junularo !

Kaj por ci, Pol, kiam okazos kirmeso ? Kion ci venas fari ĉi tie ? Ĉu ci ne konstatas ke la arbaro ne estas kiel ĉiuj tagoj. Ĉu ci ne a ?das ? A ?skultu, a ?skultu...

Pa ?oj, duonparoloj. Denova geduo. Pro kio ĉiam esti la ?enanto ? Pol forlasas la vojeton kaj sin ka ?as malanta ? dikan fagon. Halto ; duonparoloj, kisoj. Pol deziras : Ho ! Ĉarloto kie ci estas ? Anta ?eni ?o kelkpa ?a ; sed li ne plue povas elteni. Malanta ?ema irgardo : sufiĉe malproksimaj ; rigardo cirkla : neniu. Pol retenas sian spiradon kaj klinas sian orelon. Kisojn, kisadon. Ili falas. Etaj krakoj, paroloj duondiritaj, silento kortu ?anta, bruoj karesemaj, krietoj plenvoluptaj. Estas plenumita. Kaj Pol rememoras pri la ĉarmoj de Ĉarloto ; milda pripenso. Li volus forkuri. Sed la amantoj a ?dus lin : li restas. La ĉielo estas plenstela kaj la luno ridas montrante viza ?on plen ?ojan. Kaj la pre ?eja turo lasas fali du silabojn longajn, de la arbara e ?o longigitajn. Subite Pol a ?skultas. Estas voĉo, kvaza ? bloveto, duonploranta :

— Karlo, Karlo mia, donu ankora ? ! Ne priatentu, se venas infano, estas la Stultulo kiu nutros ?in.

Kio ? Estas ?i ! Estas Ĉarloto la bela brunulino, la bone amata de Pol la Äœibulo.

La fago estas fortika apogilo. Pol sin forte alkroĉas. Ĉu li kriu a ? kuru al ili ? Ne, Pol komprenis la etendecon de sia malfeliĉo kaj lia simplula filozofio sentigis al li ke ĉio estas farita, ke estas tro malfrue. Nenia parolo povus traduki lian senesperi ?on. Sole, ploreksplodo, levi ?anta el profunda ?o, krevos el lia kripla brusto. Kaj subite li forkuras, forlasante en aliulaj brakoj tion, kion li tiom amis.

Kaj tie, Eroso ordonas. Ĉiuj sagoj atingis la celitojn. Estas la kirmeso, profitu.

La koko klarionis. Pol, fali ?inta sur se ?on, la kapon sur la tablo. De longe, li ploradas. Filmo tre mal ?oja projekcii ?is sur la ekrano de lia spirito. Tute neatendite, li levi ?as, la trajtoj prodolore konvulsitaj kaj pugnofrapante sian bruston, li ekkrias :

— Mi ne estas kiel aliulo !…

Kvin batoj je la pre ?eja turo. Alia tago fari ?as.