« Black is beautiful. »
Homero.
« Liberigi la animon estas malpli penige
post longa malsano. »
Léon Denis. Post la morto.
*****************
Mi renkontis la morton.
Se mi diros al vi kie, vi ne kredos min. Mi renkontis la morton ĉe la angulo de la bulvardo Sebastopol kaj de la strato Blondel. [1]
Ĉu vi venas, karulo ?
Estis voĉo preska ? nehoma pro multe da belo, ensuĉanta voĉo, sendube la sama, kiu preska ? dama ?is Ulison. Mi abrupte bremsis per amba ? piedoj, kaj turni ?is al ?i. A ?! Ha ! Oho ! Mi ja suspektis, ke la morto estas femala, sed ne tiagrade. Ŝi surhavis siajn nigrajn vadbotojn de kloakisto de la infero, kaj sian korseton por la morozaj dimanĉoj, el kiu ?prucis ?iaj mamoj lividaj kaj rondaj kiel la Eterno. Ŝia alabastra viza ?o ?minkita per skarlato disradiis tiun finan staton de infana gracio, nutrita per trankvila obsceneco kaj ofenda senpudoro, kiu alvenas al adoleskantinoj je la malklara horo de la unuaj ventraj tremetoj.
Ĉu vi venas, karulo ?
Mi atendis, ke ?i aldonos tiujn versojn, kiujn ?i tiam kantis, por allogi la poeton en sian korsetan implika ?on. [2]
Se vi ku ?i ?os en miajn brakojn
tiam la vivo ?ajnos al vi
pli facila.
Vi estos ne trafebla
de la hundoj la lupoj la homoj
kaj la stultuloj.
Nu, ĉu vi venas ?
Mi ne povas, sinjorino. Ne hodia ?. Hodia ?, morti ne ta ?gas al mi. Balda ? estos Kristnasko, ĉu ne, komprenu min.
Mi devas diri, ke mi estis revenanta de la najbaraj ĉiovendejoj, la brakoj plenaj de paka ?oj por la infanoj. La tuta urbo tremetis kaj trepidis pro tiu speco de elektra kaj kolorplena ekzalto, kiu skuas la familiojn tiom, kiom ?i ?rumpigas la solulojn, ?us anta ? Kristnasko.
Ne, mi vere ne volas morti hodia ?, sinjorino. Mi devas finpretigi la abion...
Ne estu stulta. Venu karulo. Se abio mankas al vi, de tio mi donos al vi.
Sed mi ja diras al vi, ke mi ne volas morti.
Kial ?
Mi petas ?
Ĉu almena ? vi scias, kial vi ne volas morti ?" aldonis la morto.
Nu... ne scias mi. Mi ankora ? ?atas ridi kun mia edzino kaj miaj infanoj. Mi ?atas mian laboron. Mi ne finis enboteligi mian bordozovinon, kaj atendas telefonvokon de Panjo. Kaj unue mi devas repreni miajn ?uojn el la ?uisto de la strato Pireneo. Jen.
Povrulo . Vi estas priplorinda. Unuafoje en via vivo, vi havas la fortunon vidi la morton fronte, kaj anstata ? geku ?i kun mi, vi alkroĉi ?as al via historio de ?uaĉoj [3]. Nu, kara mia, estu prudenta. Rigardu ĉirka ? vi. Ĉu vi ja certas, ke ne sufiĉas al vi tiu fivivaĉo ?
Evidente. Mi ĉirka ?rigardis la bulvardon, kie la frosta pluvo trempmoligas la grizan trotuaron, malpuran, kovritan per mil molaj feka ?oj de hundoj de sklavoj. Miaj homaj fratoj stamfadis stultege meze de la fetoraj a ?taĉoj, el kiu eliris ie-tie la ĉirka ?urbaj kaj ra ?kaj voĉoj de la etilismaj a ?tistoj dumvive glukaptitaj en la nekuracebla stulteco de la a ?tomobilaj ven ?emuloj, blekantaj pro hato kaj ?vitantaj de morbida inteligento.
La tragika trivialeco de la montrofenestro de la najbara "Conforama" [4] subite na ?zis min. Tri grandaj nigruloj makulitaj per mizero kaj frostigitaj apogis sin al ?i, frostotremantaj en digno ĉirka ? la stratdefluejaj balailoj, por kiuj ili lasis la ebriigan tepidecon de sia naski ?a Afriko.
En la montrofenestro de la sebastopola kiosko, la milito ĉie minacis, la princino de Miapug’ edzi ?adis kun la re ?o de la Stutulaĉoj, la franko malalti ?is kaj la perforto plialti ?is, la hebetaj ?urnalistoj kretenadis ternivele, glueca harpomadita kantisto montradis al an ?eloj rideton tiel elegantan, kiel fu ?ita cezaroperacia cikatro, la ministro de la uma ?oj triumfadis pro nekompetenteco, la re ?o de la piedpilko, tute nuda sub la du ?o, fanfaronadis kiel malseka pavo, kontentega montri sian voston al ĉiuj pasantoj, la eksploditaj cerboj gluitaj al la karoserioj rakontadis plurkolore la grandan mortigan kolizion de la a ?tostrado : "mortintoj, a ?tintoj" [5]), kaj la tradicia inaĉo de la monato alkrampadis la ordinaran obsedaton per siaj kuniklaj kromoreloj kaj siaj suprenigitaj glicerobrilaj mamaĉoj.
Do, ĉu vi venas, karulo ? pluis la morto, kun infera kaj arda elspiro, kiu trablovis mian kolon ?is mjelo.
"Nu, venu. Mi promesas al vi, ke la nokto da ?ros longe. Mi ĉion forgesigos al vi. Vi forgesos la pluvon, vian alvenantan maljunecon, la piedirejojn, la atombombon, la impostojn, kaj la angoron devi elliti ?i matene, por esti certa emi enliti ?i vespere.
Pardonu al mi, sinjorino, sed mi hezitas. Unuflanke, estas vere, ke tiu mondo estas prema. Sed aliflanke, de kiam mi konis tiujn forajn somerojn en la fojno, kun mirabelo en unu mano, kaj la farmista filino en la alia, mi ekkutimis vivi. Kaj kutimo, post tempo, tio ĉiam fari ?as manio, vi scias kiel tio estas.
Do, nu, morti ĉi tiel, ĉi tie, nun, tuj, sen kancero nek infarkto, ?us anta ? Kristnasko, tio malbone efektas. Kun la panoplio de Zorro kaj la pupo kiu pisetas sole en la brakoj, mi timus mistrafi mian eliron. Kaj mi imagas mian edzinon, sur sia ?tupareto, alkroĉanta la girlandojn, kiam oni sciigas al ?i la nova ?on : "Sinjorino. Estu kura ?a. Via edzo... Estas horore". Kaj ?i : "Jes, ĉiam same, li neniam estas ĉi tie, kiam oni bezonas lin, ĉiam la samaj alkroĉas la girlandojn".
Tiam la morto ?ultrolevis, kaj sobiris sur puran olduleton, kiu revenis por festeni sola en sia ĉambreto. Je noktomezo, li plenigus sian glason da ?a ?mvino, por ?in tintigi kun sia nigreblanka televidilo.
Åœi elfikis lin [6], sur la trotuaro mem.
Pierre Desproges
el : “Ni vivu feliĉaj atendante la morton†.
[1] Mi atentigas, por la kruduloj kaj por la ekstremisma frakcio el la integrismaj seminarianoj kun la menso same ?topita kiel la ovoduktoj, ke la strato Blondel estas tio, kion oni kutime nomas voluptostrato.
[2] ne tradukebla vortludo :
france : "dans le guêpier de sa guêpière" :
guêpier = malfacila, malagrabla situacio, implika ?o ;
guêpiere = ingokorseto, talia strikta korseto (NdT)
[3] ne tradukebla vortludo :
france : "pompes même pas funèbres" ;
pompes = slange por ?uoj ;
pompes funèbres = sepultentreprenisto (NdT)
[4] en Francio, ĉiovendejo specialigita pri iloj kaj materialoj
por konstrui, farbi, ?ardeni, ktp. (NdT)
[5] france : "le poids des morts, le choc des autos"
= la pezo de la mortintoj, la kolizio de la a ?toj ;
aludo al moto de fama franca revuo : "le poids des mots, le choc des photos" (la pezo de la vortoj, la ?oko de la fotoj (NdT)
[6] france : "Elle l’a baisé à mort" ;
"à mort" = ?ismorte,
kaj slange = ?isfunde, tute, plene, komplete (NdT)
Sennacieca Asocio Tutmonda (SAT)
67 av. Gambetta
FR - 75020 Paris
Retadreso : kontakto_ĉe_satesperanto.org
Pri financa ?oj : financoj_ĉe_satesperanto.org
Retejo : http://satesperanto.org/
Tel : (+33) 09 53 50 99 58
Po ?tkonto n-ro 1234-22 K, La Banque Postale, Paris
IBAN : FR41 2004 1000 0101 2342 2K02 064
BIC : PSSTFRPPPAR
Konto de SAT ĉe UEA : satx-s
Konto de SAT ĉe PayPal : financoj_ĉe_satesperanto.org
Por renkonti ?i kun SAT-anoj en Parizo, informi ?u ĉe la sidejo de SAT-Amikaro
Se vi havas demandojn pri SAT, skribu al la SAT-oficejo en Parizo
a ? al via peranto
Pri teknikaj problemoj sur la pa ?o, skribu al pa ?o-aran ?ulo.