La laboro de la pli a ?aj salajruloj (el interreta SAT-diskuto)

El SAT-diskuto pere de interreto

Rikardo : Pri la problemo de la pli a ?aj salajruloj (55-64-jaraj) okazas reformoj en pluraj landoj. Mi a ?dis diskuton en franca radio, kiun mi sekve resumas. Estas konata fakto ke la kategorio de la pli a ?aj personoj kreskas kaj la nombro de la profesie aktivaj salajruloj kotizantaj al la pensia asekuro malkreskas. La sinsekvaj registaroj dum la jardekoj 1980 kaj 1990 kredis ke la forigo de la pli a ?aj salajruloj estas rimedo kontra ? la senlaboreco. En 1982 sub Mitterrand oni malaltigis la a ?on de pensii ?o en la privata sektoro de 65 al 60 jaroj kun la ideo ke ekestos laborlokoj por junuloj. La entreprenoj profitis de ?tata monhelpo por maldungi salajrulojn pli a ?ajn, do ?enerale pli kostajn, financigante pere de la kolektivo sennombrajn anta ?pensii ?ojn.Tamen la atendita rezulto pri novaj laborlokoj por junuloj estis kvaza ? nula. La sekvo de ĉi tiu politiko estis ke oni senigis sin de laborfortoj nepre necesaj la ? la vidpunkto de la demografia evoluo kaj ke la sistemo por financi la pensiojn riskas implodi.

Alia politika decido celanta protekti la pli a ?ajn salajrulojn estis monpuno aplikata al entreprenoj maldungantaj pli a ?ajn salajrulojn. La efiko de ĉi tiu rimedo estis mala : la entreprenistoj ne plu volis dungi salajrulojn pli a ?ajn ol 50-jarajn timante eventualan monpunon. Sekvis ke kvindekjarulo perdinta sian postenon havas preska ? nenian ?ancon retrovi fiksan laboron.

Alia hipokriteco montri ?is kiam oni denove malfruigis la pensii ?an a ?on al 65 jaroj - malfermante la rajton al plena pensio - sen okupi ?i pri la fakto ke la labormerkato estas fermita al la pli a ?aj salajruloj.

Lastatempe oni tamen konscii ?is ke la scioj kaj spertoj de la plia ?uloj povas esti utilaj al entreprenoj. Ekzistas firmaoj subtenantaj la instrui ?on de junuloj fare de plia ?uloj kaj inverse junuloj povas instrui al plia ?uloj siajn ?us akiritajn sciojn pri la plej novaj teknikoj.

Fine komparo de la procentoj de laborantaj plia ?uloj en kelkaj e ?ropaj landoj estas interesa : Francio 36%, Svedio 68%, Danio 60%, Britio 55%.

Detaloj pri la pensii ?a sistemo

Tereza : La a ?o de emerito estas en Francio 65 jaroj, sed ?i i ?is plurfoje ?an ?ita al 60 jaroj. Ĉiufoje per kontrakto, la kromaj emeritkasoj konsentis saman a ?on. - Fakte plie estis ?tataj kontraktoj, kiuj ebligis pagi sumon por ke la homoj emeriti ?u eĉ je 57 jaroj (eĉ la unua se mi bone rememoras je 55). Nun, oni ne plu instigas homojn emeriti ?i pli frue. Anka ? estas ebleco foriri pli frue por homoj kies laboro estis tre peniga, se ili jam sumas la nombron da jaroj.

Kiam mi emeriti ?is en 1995 je 60 jaroj, mi sumis 44 jarojn da laboro kaj tiam eĉ ne bezonis 40 jarojn ĉar la plialtigo de la nombro da jaroj laboritaj okazis iom post iom. Sed mi ne havis permeson foriri anta ? ol mi estis 60-jara ?a.

Certe la kalkuloj rilate pensiojn estas malfacilaj. Äœenerale, se ni konsideras la pension kiun oni ricevas de sociala asekuro, estas difinita kalkulsistemo. Dum longa tempo la salajra bazo por kalkuli la emeritpension estis kalkulita sur la 10 plej bonaj jaroj. Nun estas sur la plej bonaj 25 (kaj anka ? por iri de 10 al 25 estis pligrandigo jaron post jaro). La 25 jaroj estos atingitaj la 1an de januaro 2008. El tio rezultas malaltigo de la pensio.

Por la kromaj asekuroj, ne estas nombro da jaroj. La kotizoj de la entrepreno plus tiuj de la salajrulo estas adiciitaj. Iu parto estas deduktita por kompensi la administracion de la kaso. El la resto oni kalkulas la valoron de salajro kiu ebligas atribui 1 poenton al la salajrulo. La poentoj adicii ?as de jaro al jaro. Ĉiujare estas anoncita la valoro de la poento. La nombro de poentoj obligita per la valoro de
la poento donas la jaran pension.

Ĉu nur la laboristoj pagas la kotizon ?

Petro : La « mastra » kotizo ĉiuokaze estas fikcio, ĉar ?i estas kalkulata kiel elemento de la « prezo de la laborforto » kaj do elemento de la kostoprezo. Äœin reale pagas kolektive la klientoj, kies plimulto estas laboristoj. Eĉ, lastanalize, nur la laboristoj kolektive pagas ?in. Kaj tie ?uste estas la problemo : ĉiuj « solvoj », kiuj ignoras tiun fakton (ke nur la laboristoj pagas !) pligravigas la problemon anstata ? redukti ?in.

Tereza : Mi miras ke oni diras ke ne la entreprenisto mem pagas, sed ke estas en la kosto de la produkto. Tio estas normala. La entreprenisto ?enerale plendas ĉe televido ke la salajrulo ne konas la ekzaktan prezon de la laboro malneta plus estraj kotizoj. Kompreneble la salajrulo konscias ĉefe pri la mono kiun li ricevas. La estro pli ?atus ke la laboristoj zorgu mem pri siaj kotizoj, sed la ? mi estus risko por la laboristoj por ilia helpo okaze de akcidentoj, emeriti ?oj.

Estas necese scii kiom da procentoj ebligas havigi al si pension.Tutcerte la prezo de la salajro estas la rekta salajro : la malneta tiu, kiu estas donita al la laboristo (minus liajn personajn kotizojn), kaj la malrekta : tio estas la estraj kotizoj. La entreprenisto devas do pagi al la kasoj la kotizojn de la salajrulo, kiujn li deprenis por pagi nur la netan salajron plus siajn proprajn anka ? kalkulitajn sur la malneta a ? plafonigita malneto la ? la kotizoj. Tiu depreno kaj pago fare de la entreprenisto estas bona la ? mi ĉar tio ebligas ke la kotizoj estas certe pagataj (krom kompreneble por certaj malfidindaj entreprenoj). La salajrulo povus ricevi la malnetan salajron plus la estrajn kotizojn kaj fari pere de ili kion li volas. Sed la
politikistoj kaj sindikatistoj, kiuj siatempe decidis tiun manieron, volis eviti ke homoj pensu nenecesaj tiujn kotizojn kaj estu en granda malfacila ?o okaze de problemo. Certe estas trudo en la libereco de la homoj, sed ĉiu ne kapablas ĉion regi kaj tio anka ? ebligas solidarecon. Ĉu ne ? Ke tio estas pagita de la kliento normalas, la ? mi. Ĉio estas pagita de la klientoj : la valoro de la produktoj (varoj, laboroj, profitoj). La problemo ku ?as nur en la procento de la profitoj kaj la proporcio inter la salajroj de la laboristoj, tiuj de la entreprenistoj, la interezoj al la kapitalistoj provizantaj la kapitalon.

La sistemo en Rusio

Nikolao : En Rusio la sistemo estas jena : la entreprenisto pagas « socian imposton » de la « salajra fonduso » (anta ?e estis kelkaj apartaj impostoj, pensia, medicina kaj soci-asekura, nun onii ?in unuigis). Tio signifas nur, ke la salajrulo kvaza ? ne vidas tiun imposton - sed reale estas nur aldona imposto al lia salajro ! Kaj,fakte, ?i eĉ ne estas kolektiva - ja ?i estas proporcia al ĉies aparta salajro ! Tamen, la mastro simple alkalkulas al la ?enerala salajra linio en la bu ?eto necesan imposton, kiu eniras kiel parto al la produktokostoj. Kaj oni kalkulas individuajn pensiajn monrimedojn akumulitajn la ? tiuj impostoj, kiujn devige pagas ne la salajruloj mem, sed iliaj labordonantoj. Do, kvankam pagas la mastroj, tio estas imposto de la laboruloj nur. Situacio pri salajruloj, kiuj atingis 60 jarojn estas jena : ili rajtas labori, kaj iliaj individuaj pensiaj fondusoj samtempe kreskas pro tiu pensia imposto, sed ricevi laboron por pli a ?aj personoj estas malfacile : oni pli volonte dungas junulojn, kaj al homo pli a ?a ol 45-50 jaroj kutime pagas pro la sama laboro malpli ol por junulo.Kaj pro malfacileco ricevi laboron ?enerale, la maljunuloj ja konsentas al tiaj malfavoraj laborkontraktoj.

Politikistoj, sindikatoj kaj SAT

Jakvo : Mi pensas ke ni vidas ĉi tie bonan ekzemplon kiel nun (a ? eble ĉiam) laboras politiko partipolitiko). Ekaperas problemo kaj oni (la politikistoj) devas solvi la problemon dum la periodo de la mandato por havi iom da espero esti reelektita. Montri ?is iu momento ke troas laboristoj kaj por la entreprenoj ke la salajra ?ar ?o de la maljunuloj tro altas kaj oni prenis decidon forigi el la laborista vicaro la oldulojn de pli ol 50 jaroj. Evidente ludis en ?i anka ? gravan rolon la avanta ?oj de malaltaj salajroj en Orient-E ?ropo kie iom post iom malaperis la Stalinisma sistemo (mi ne faras nun diskuto ĉu bone/malbone) kaj certe la bagatelaj salajroj sen kondiĉoj en la tria mondo kie multaj avanta ?oj prezenti ?is. Plia pa ?o same erara, kiun la politikistoj kun la fermita penso faris kaj faras, estas malpermesi enmigradon, ĉar la lando estas plena, ĉu ne ? Nun iuj ilumi ?intaj politikistoj komencas kompreni ke ?uste la enmigrantoj estos la garantio por la sociala sistemo de Belgio, sistemo kiu certe ne estas malbona sed kiun oni nun, kun ĉiuj fortoj, klopodas subfosi, malkonstrui. Sen la enmigrantoj Belgio eĉ ne plu havos socialan sistemon kiu restas pagebla post 2020.

Por plimalaltigi la ciferojn pri senlaboreco, la politikistoj en E ?ropo komencis krei trukojn kiuj malpliigis la ciferojn. Oni komencis doni novajn nomojn al maljunaj senlaboruloj. Oni nomis ilin fru-emeritoj, a ? kiel en Belgio « salajro-pensiuloj » a ? « ponto-salajruloj ». La rezulto ĉiam estas la sama : oni maldungas homojn tro kostajn.

Por malhavi la maljunajn laboristojn oni devigis la entreprenojn pagi malgrandan rekompencon kiu plialtigas la senlabormonon, sed fine pere de trukoj en librotenado la ?tato pagas la plenan fakturon kaj la avanta ?o estas plene por la entreprenoj kiuj facile povis forigi la tro kostan maljunulon, a ? kiel faris siatempe Renault (a ?toindustrio) translokigi tutan fabrikon kaj pagigi al la ?tato (ni, do) la fakturon.

Nun montri ?as ke la malaperigo de maljunaj laborfortoj ne estas decido tiel elstara, sed ne gravas ĉar la politikistoj de hodia ? volonte montrofingras al la anta ?a politika kliko, kiu nur eraris kaj zorgas ke la nunaj spertuloj (ili, do) devas purigi la rubon.

Sindikatoj, ege beda ?rinde ne ludis sa ?an rolon en la tuto. Pro la fakto ke sindikatoj protektas nur propran tribon ili eĉ ne faras la penon pensi ekster la limigo de la propra konstruo. Ili, kaj mi timas en tuta Okcidenta E ?ropo, tro facile akeptis fruemeriti ?on en ĉiuj formoj kun la ideo ke estas pli bone havi duonan ovon ol malplenan ovo ?elon ! Neniu sindikato havas la kura ?on postuli la tutan ovon kaj ĉiuj kontentas kun parteto de ?i, ege beda ?rinde. Evidente por fari tion la sindikatoj devas havi la subtenon de la laboristoj, kaj eble (la ? mia ideo plene) tie trovi ?as la problemo. Se laboristo ne mem rekte estas atakita en propra monujo li ege malfacile montras solidarecon. Jes flirtigi flagon de la preferata koloro dum manifestacio ne estas problemo por ke oni povu diri poste : mi estis sur televido, oni filmis min dum manifestacio,jes la granda kun 200 000 manifestaciantoj. (En ekzemple lando kiel Belgio giganta nombro la ? organizantoj sed procente en komparo kun la kvanto da salajruloj vera bagatelo evidente.) Solidareco estas pli ol manifestacii. Solidareco signifas diskutojn por ke oni konsciu pri la veraj problemoj kaj preni decidojn kiuj vere helpas al la suferantoj.

Nun dum la jam tro longe da ?ra diskuto ĉu SAT devas maldungi sian dungiton, mi denove konfronti ?is kun la manko de solidareco kun nia kamarado. Oni sendas al mi leterojn por ke mi apliku la kapitalisman trukon tiel mal ?ar ?i SAT de la salajro de nia kamarado. Kiam mi diras ke la ? laboretiko ĉiu persono devas havi la rajton labori tiel longe kiel li mem preferas, kelkaj vere akre reagis. Åœajne la individuan rajton multaj ne konsideras parton de homa rajto. Nek la ?tato, nek sindikato, nek entrepreno decidu pri la rajto al laboro sed la laboristo mem. Evidente oni povas fari interkonsentojn, sed interkonsentoj en kiuj ĉiuj partoprenantoj sentas sin komfortaj. Ĉu mi estas revulo ? Absolute ne, tio, kion mi diras, estas la ? mi ne nur klasbatalo sed anka ? batalo por homaj rajtoj. Egalaj rajtoj por ĉiuj nepre necesas.

Partoprenis la diskuton : Nikolao Gudskov, Petro Levi, Tereza Sabatier, Rikardo Schneller, Jakvo Schram.

El Sennaciulo, februaro 2007