La 27an de januaro 2013

La 27an de januaro 2013

Fine de decembro mi trovis, ke Fervoja Kompanio de Orienta Japanio (JR-orient-Japanio) donas servon de “Speciale rabatita bileto†en januaro, per kiu ni povas voja ?i libere en tiu regiono kontra ? 15000 enoj (150 e ?roj). Profitante tiun okazon, ekde la 21a ?is la 24a de januaro mi voja ?is al la norda Japanio por vidi, en kiu stato estas tiuj dama ?itaj urboj.

La 21an mi atingis la urbon Haĉinohe en la gubernio Aomori. La ? “Atlaso por helpi restari ?on en la cuname dama ?itaj urboj†, tiu urbo estas la plej norde dama ?ita urbo. La ? tiu atlaso nur tre marbordaj lokoj, nome havenoj kaj fabrikoj, estis inunditaj, sed aliaj lokoj ne estis dama ?itaj, do la urbo normale funkciis kaj nenie trovi ?is spuroj de la dama ?oj.
La 22an mi suden voja ?is kaj vizitis malgrandan urbon Taneiĉi en la gubernio I ?ate. La ? la atlaso tiu urbo estus multe inundita, sed en efektiveco la 10-metra kontra ?cunama digo protektis la lo ?kvartalon. La informo ne estas ?usta. Inter la maro kaj la digo trovi ?is fi ?haveneto kaj aliaj instala ?oj fi ?kaptaj kaj turismaj, kiuj estis severe difektitaj, sed nun la haveneto refunkciis, kaj la restoracio en la turisma centro funkciis ekster la digo en provizora konstrua ?o.
Sur la muro de tiu restoracio oni montris dekkelkajn fotojn de dama ?oj, unu el kiuj mi montros sube :

Posttagmeze mi plu voja ?is suden kaj atingis la urbon Ku ?i en la gubernio I ?ate. La ? la atlaso anka ? tiu urbo estus vaste inundita, sed tiu informo ne estas ?usta. La urbo tute ne estis inundita krom havenoj kaj marbordaj fabrikoj. Tiu mapo estis haste redaktita kaj eldonita eble du monatojn post la katastrofo, do tia mal ?usta informo enmiksi ?is, sed ni devas altetaksi la laboron de la eldonanto. La libro multe helpis al mi kaj certe al homoj, kiuj hastis al la regiono Toohoku por ?ia restari ?o.

Najbare de la stacidomo Ku ?i trovi ?as akvario, kiu anta ?e estis subtere en la Bazo por konservi petrolon la ? la marbordo, sed tiu instala ?o estis detruita kune kun tiu akvario, do nun oni malfermis malgrandskalan akvarion en la urbo. En ?i oni montris testudon kaj limulon, kiuj postvivis la cunamon. Oni trovis ilin inter detruita ?oj.
En la stacidomo trovi ?is malgranda vendejo, kie maljuna virino vendis man ?a ?ojn. _ Por subteni suferantojn, turistoj devas uzu monojn malavare, do mi aĉetis su ?i-rula ?on kaj alparolis ?in.
Åœi konfesis, ke ?i estas la “ĉefrolantino†en la matena TV-programo “Ama-njo†, kiu komenci ?os en aprilo. Ku ?i estas fama pro plej norda “ama†(subakvistino, kiu kaptas marerinacojn kaj konkulojn, plon ?ante en la maron). Kiam ?i estis juna, ?i vendis man ?a ?ojn en la trajno inter la urboj Ku ?i kaj Mijako, do ?i havas multajn amikojn kaj konatojn la ? tiu fervoja linio, sed pro la cunamo ?i perdis multajn el ili, kaj tio dolorigas ?in. La profesio de “ama†ne estas facila, kaj junulinoj ne volas heredi tiun profesion. Sed ?ia filino, kiu laboris en Tokio, revenis al Ku ?i kaj decidis fari ?i ama. La ? mia supozo la TV-programo temos pri ?i kaj ?ia filino.
La 23an mi voja ?is pli suden per Sanriku-Fervojo, kiu estis tiel dama ?ita, ke ?i longe ne funkciis, kaj eĉ nun inter Ku ?i kaj Mijako, parte ni devas preni buson. Mi vizitis la urbon Noda. Äœi estis protektita per la 8-metra kontra ?cunama digo, sed la ondoj facile transvenis, kaj la duono de la centra parto de la vila ?o estis detruita. La vila ?domo restis, sed inter ?i kaj la marbordo preska ? ne trovi ?is konstrua ?oj. La tereno estis kovrita per ne ?o. Se ni havus neniun informon pri la katastrofo, tiu pejza ?o estus simpla herbejo, sed ĉar mi scias, ke tie estis ĉiutaga vivo de la lo ?antoj, mi ne povas esti trankvila. Jen estas la foto tuj post la cunamo :

La vila ?o Noda protektita de la digo kaj la ?tata vojo n-ro 45

Mi plu voja ?is suden al la urbo Taroo, kiun mi vizitis en decembro. Unu monato ?an ?is nenion. Same etendi ?is sendomaj terenoj kovritaj de ne ?o. La ? la ?tata vojo n-45 senĉese kuras kamionoj, sed en la urbo ne vidi ?is homoj, nek lumoj krom unu provizora vendejo. Mi vizitis ?in kaj aĉetis kelkajn a ?ojn same kiel en decembro. La vendistino diris : “Mia domo estis ĉi tie. Feliĉe neniu el mia familio mortis, kaj mi nun lo ?as ĉe mia filo, kies domo estas en plialta loko. La kontra ?cunama digo de Taroo estas la plej granda ne nur en Japanio, sed eble en Azio, do multaj in ?enieroj kaj politikistoj venis ĉi tien por esplori. Multaj lo ?antoj fieris pro tio kaj kredis, ke ili estas perfekte sekuraj protektite de la digo, sed al iuj tiu kredo malbone efikis. Ili observis la venontan cunamon sur la digo, kaj kiam ili provis forkuri, jam estis tro malfrue†.

Maldekstre vidi ?as la vila ?domo de Taroo

En 1933 granda cunamo atakis Taroo-n. 500 el la 559 domoj perdi ?is kaj 911 el la 2773 lo ?antoj mortis. Mankis al la vila ?o loko por translokigi vila ?anojn, do la vila ?o decidis konstrui grandan digon. En 1958 la konstruado fini ?is kaj aperis grandega kontra ?cunama digo 1350 metrojn longa kaj 10 metrojn alta sur la marnivelo, kaj eĉ poste oni aldonis digojn, kaj finfine en 1966 ĉio fini ?is. Nun rempare staras X-litera digo 2433 metrojn longa.
Kiam atakis Ĉilia Cunamo en 1960, la digo perfekte protektis la vila ?on, sed ĉi-foje la cunamo momente detruis la eksteran digon kaj la ondoj duoble pli alta ol la digo facile eniris en la lo ?kvartalon kaj kirlis domojn, mortiginte 200 homoj el la 4434 lo ?antoj. La urbo a ? la ?tato planas altigi la teron je 2 metroj, sed nun pli ol 80% de la lo ?antoj volas transloki ?i al pli alta loko.

Krepusko venis, kaj mi revenis al la stacidomo, kaj supreniris al la kajo. De tie mi vidis sube multajn lumetojn. Anta ?e trovi ?is eble 20 domoj anta ? la stacidomo kaj ne estis tiel maluma, sed nun tiuj domoj malaperis kaj regas la lokon mallumo. Pro tio oni metis tiujn lumetojn el sunenergia elektro. Sed al mi ?ajnis, ke la spiritoj de la mortintoj ?vebas tie.

La 24an mi planis resti iom longe en la urbo Mijako, sed mankis ta ?ga trajno por reveni al la ĉefurbo Morioka krom tiu de 9:30 matene, do mi prenis ?in kaj revenis. Post kvar-hora promenado en la urbo mi revenis hejmen per rapida trajno Åœinkansen.

En tiu atlaso la regiono Toohoku estis dividitaj en 32 partojn inkluzive de 2 partoj, kiujn ni ne povas viziti pro radioaktiveco, el tiuj 30 mi jam vizitis 24. Dum la voja ?oj mi rimarkis, ke inter la urboj kaj vila ?oj nun trovi ?as granda diferenco ; iuj urboj ne estis severe detruitaj dank’ al la digo a ? dank’ al sia situo, sed aliaj, ekzemple Kesennuma, Rikuzen-Takada kaj Oocuĉi, estis tiel vaste kaj komplete detruitaj, ke la restari ?o estos tre malfacila. Kaj certe estas granda diferenco inter familioj. Kiuj perdis siajn familianojn, domon kaj laborlokon, tiuj havas tre grandan malfacilon kaj estos malfacile restari ?i.
Mi ne havas forton por helpi ilin. Kion mi povas fari, tio estas ne forgesi iliajn suferojn kaj ĉiam stari apud ili. Dum la printempo mi volas viziti tiujn ses urbojn, kiujn ankora ? mi ne vizitis. Mi opinias, ke tio estas anka ? mia devo.