Prelego farita ĉe la Tutirlanda Humanisma Somerlernejo de Carlingford, 2007-08-18

Ekde la komenco, la patroj-fondantoj de la e ?ropa unui ?o, profunde radikantaj en la socia instruo de la Katolika Eklezio, De Gasperi, Adenauer, R. Schumann, Delors, Prodi, Juncker kaj nun Durao Barroso estis a ? estas "patroj" en la kristana senco de tiu vorto.

En 1980 la katolikaj episkopoj de Francio eldonis bro ?uron, kiu ricevis la oficialan imprimaturon kaj titoli ?is La unui ?inta E ?ropo en la instruo de la papo.

Mi citas : "Papo Pio la 12-a faris alvokon por nova evangelizado kaj organizo por E ?ropo." Fronte al superforta ondo de sekulari ?o, "la ĉefa kontra ?rimedo konsistas en revenigo de la kristanaj tradiciaj valoroj, kiu organizis la ?longe de la jarcentoj unuecon kaj prosperon por nia tuta kontinento." "Kristanismo, parto de nia komuna e ?ropa hereda ?o, povus kaj devas liveri novan spiriton kaj novan animon por nova E ?ropo frontanta la minacojn de materiismo."

Kontra ? la homara progreso, ili volas revenigi la eternan ordon de kampoj kaj parokoj, en kiu la religio superrangas ĉiujn aferojn.

En 1966, tuj anta ? gravaj ?eneralaj elektoj en Britio, la Konferenco de Katolikaj Episkopoj de Anglio kaj Kimrio publikigis tre interesan kaj kompletan deklaron titolitan : La komuna bono kaj la socia instruo de la Katolika eklezio.

Ili reasertis kelkajn sanktajn eldirojn kiel :

11. El tiu ĉi longa spertaro, ver ?ajne egala al tiu de iu ajn alia neregistara organiza ?o en Britio, la Katolika eklezio en Anglio kaj Kimrio ĉerpas, reagante je la nuntempaj sociaj kondiĉoj. Efektive, ?i ne rigardas kiel ion apartan de ?ia propra tradicio la ekleziajn kaj mona ?ajn instituciojn de la anta ?reformaciaj Anglio kaj Kimrio, kiuj faris nemezureblajn kontribuojn al la bonfarto de la socio kaj la mildigo de afliktoj. La Katolika eklezio nun vidas sin laboranta flanke de kaj ofte en alianco kun aliaj organizitaj grupoj, sekularaj kaj religiaj, ?tataj kaj libervolaj, avanta ?e al la komuna bono. Äœi alportas al tiu tasko siajn proprajn moralajn prioritatojn kaj vizion, kaj ?i pro tio aliras sociajn problemojn la ? karakterizaj vojoj. Ni kredas, ke tiu karakterizeco povas esti profitodona al la tuta komunumo.

Sed ili devis esti flekseblaj, do :

56. Kelkaj el la papaj enciklikoj pri la socia instruo, precipe tiuj de Leo la 13-a kaj Pio la 11‑a, priskribis la socialismon kiel entenanton de filozofio de homeco ne akordigebla kun la katolika instruado. Jam de generacioj, la episkopoj de la Katolika eklezio en Anglio kaj Kimrio taksis, ke la Laborista Partio, kvankam ?i la ? sia mempriskribo havas devonti ?on al la socialismo, ne respondas al tiuj socialismaj movadoj de la e ?ropa ĉeftero, kiujn la papoj atakis. Nek la papa kondamno de senlima libermerkata a ? neintervenisma kapitalismo aplikeblas sen limigoj al la Konservativa Partio.

Diference de la klerikala dominado super niaj socioj, nia celo estas proponi tutmondan humanismon kiel la pozitivan alternativon respektive la religion kaj porparoli severan apartigon de la ?tato disde la eklezioj en ĉiuj landoj.

Religio estas arkaika, primitiva kaj reakcia

Religioj estis la feblaj fruaj provoj de la homaro klarigi kaj regi la naturon.

Ĉiuj aferoj, inkluzive la homojn, estis la ?supoze kreita ?oj de la dioj kaj sekve submetitaj al ilia volo.

Religioj estis do primitivaj, reakciaj respondoj al la mortotimo de la homaro. Religioj asertis, ke eterna ĉiela paradizo atendas nin post la morto, regata de la dioj, kaj kiun ni devas "meriti". Denove, la volo de la homaro estis subordigita al tiu de "la dioj".

Religioj asertis, ke la homa ekzisto surtera estas nur deviga, kvankam malĉefa trapasado, plena de malfeliĉo pro la malmilda ?oj, kiujn ka ?zas "la falo" de la juda Torao, tra mondo ĉirka ?ata de suferado por budhistoj, tra "valo de larmoj" por kristanoj.

La sola celo de la vivo estis gajni la aliron al nepruvita "postmorta vivo".

Kontraste, humanistoj kaj liberpensantoj konsentas kun Pitagoro, ke "la homo estas la mezuro de ĉiuj aferoj".

La paradizo, se ?i ekzistu, devas esti atingita surtere kaj ne en etera regno post la morto.

Kiel humanistoj kaj liberpensantoj, ni kredas, ke la homaro ne plu bezonas primitivajn, arkaiki ?intajn, dan ?erajn religiojn.

Religiaj malpermesoj, la delikto blasfemio, la minaco de ekzilo kaj fatvoj estas kelkaj el la multaj rimedoj, kiujn religioj kreis por predi je niaj timoj, altrudi kredon kaj malhelpi nian emancipi ?on.

Kiel humanistoj kaj liberpensantoj, ni kredas, ke la homoj devas rompi la katenojn de religiaj dogmoj kaj sekvi siajn proprajn vojojn por akiri scion kaj liberecon.

Religioj kaj sektoj ĉiam estis uzitaj por pravigi socian, ekonomian, kulturan kaj politikan subpremadon.

De la kasta sistemo de la hinduoj ?is Romanoj 13:1-7 de la kristana Biblio, ?is Surao 16:72 de la islama Korano, ?is la senrestrikta, ekspluata kapitalismo de la protestantoj, ?is la apogo donita de la Ortodoksa eklezio al carismo kaj stalinismo – "revelaciitaj instruoj" pravigis la organizon de tiranecaj sociaj hierarkioj kaj la konservadon de ekonomia ekspluatado.

Jen kial religioj ĉiam estis instrumentoj de socia subpremo. Tra la tuta historio, monarkoj kaj diktatoroj ĉiam trovis sian "moralan" pravigon per alvoko al supernatura a ?toritato, kiel montras la ekzemplo de la "dia rajto de re ?oj". Krome, tro ofte maljusto kaj mizero estas tolerataj pro la religia kredo, ke pli bona, supernatura vivo atendas nin post la morto.
De la tolerado al konscienclibereco

Post jarcentoj da mallumo, filozofoj de la klerismo en E ?ropo montris kien la vojo konduku, kaj niaj popoloj ekiris la ? ?i. Kelkaj el ili fari ?is Spirito, aliaj estis Materio. La germana filozofo Schelling diris : "Kiam la tagi ?o estos, la suno ne mankos. Ĉiuj ideoj devas esti realigitaj unue en la sfero de la scio, anta ? ol ili fari ?os faktoj en la historio."

Estis longa procezo, de la Letero pri tolerado de John Locke, la verkoj de John Toland, la pensado de Anthony Collins, de diismo al ateismo, Voltaire kaj Diderot pri kontra ?klerikalismo a ? Rousseau pri la "civila religio".

Enlightenment, Lumières, Aufklärung – klerismo – estas la vera koro de la e ?ropa tutkontinenta komuna hereda ?o, humanismaj tradicio kaj hereda ?o, komuna lukto por akiri la konsciencliberecon.

Ene de tiu procezo, ni devas atentigi pri la naski ?o de la moderna framasonismo en 1717.

Bazita sur religia plurismo kontra ? ĉiuj dogmoj, sur la "natura religio" de la protestantaj pastoroj Desaguliers kaj Anderson, ĉi tiu societo kun apartaj konturoj, pli diskreta ol sekreta, estis unu – kaj ne la plej malgrava – el la fandujoj de la klerismo. La framasonoj de la unua tempo estis homoj de tolerado, luktantaj por la libereco de religio. La plimulto el ili trovi ?is ĉekape de la Usona kaj la Franca revolucioj.

Kaj framasonoj kiel Benjamin Franklin, Thomas Jefferson kaj James Madison impetis anta ?en sur la vojo al plena konscienclibereco per apartigo kaj protekto de la religio – privata afero – disde la registaro kaj la ?tato. Pli poste, la sekularigan movadon de la socioj anta ?iris la sekularigo de la framasonismo, precipe en la katolike dominataj landoj. Tiel en Belgio, poste en Francio, la Ordeno rompis la devigon kredi je la Granda Arkitekto.

Por fini ĉi tiun punkton, sekularaj framasonoj estis la angul ?tono unue de la disigo de lernejoj disde religio kaj de la apartigo de la Eklezio disde la ?tato en Francio en 1905. Jen la kialo, pro kiu unu jarcenton poste la francaj framasonoj, en frateco kuni ?intaj, malferlis silente siajn standardojn kaj framasonajn skarpojn ĉe la centjara manifestacio de 12 000 en la stratoj de Parizo la 10-an de decembro 2005, lanĉita de Libre Pensée !
De konscienclibereco al apartigo

Sendube, la Usona revolucio estas la patrino de la Franca revolucio.

Sur la Malnova Kontinento, kiel en la Nova Mondo, klerismaj homoj ekkaptis la ideojn de demokratio, respubliko kaj konscienclibereco por fari ilin veraj faktoj.

Funde, la Franca revolucio iris pli malproksimen per la enrompi ?o de la popolamasoj sur la scenejon de la historio, kie ilia destino estis aran ?ita. Formale, la Usona revolucio iris pli malproksimen per sia formala konkero de demokratiaj institucioj.

La 1-a Amendo de la usona konstitucio formulis kaj realigis la bazajn principojn, kiuj forportis la homaron el la tenebra nokto de la antikvaj monarkiaj kaj klerikalaj re ?imoj.

Jam denove, ni legu la unuan artikolon de la Deklaracio de Rajtoj de decembro 1791 : "La Kongreso ne faros le ?on pri la oficialigo de religio a ? kiu malpermesos la liberan praktikadon de ?i ; a ? kiu restriktos la parolliberecon a ? la presliberecon a ? la rajton de la popolo pace kunveni kaj peti la registaron korekti maljusta ?ojn".

En kelkaj vortoj, la programo de la demokratio estas verkita. Äœi ne estas usona a ? franca, ?i estas la hereda ?o de la homaro kiel tuto.

Pro tio ne plu estis okazonta ribelo a ? revolucio a ? ago de malkoloniigo, ne ĉerponta el tiu programo la teoriajn armilojn por anta ?eni ?i sur la vojo de kompleta emancipi ?o.

Tiel ?i estis anka ? la ĉefa parto de la programo de la Unui ?intaj Irlandanoj gvidita de Wolfe Tone.

Ni povas trovi la politikajn formulojn de la 1-a Amendo en la verkaro de la Franca revolucio, en la Tabelo de Homaj Rajtoj de 1793 kaj en la grandaj le ?oj de la libereco de la Tria Respubliko. La franca popolo, vokante la tutan mondon kiel atestanton, unu post la alia estis konkeronta la rajton je peticiado, la kunvenrajton, la universalan balotrajton, la presliberecon, la liberecon establi liberajn politikajn partiojn kaj la netu ?eblan rajton starigi sendependajn sindikatojn por batali por la rajtoj de la laboristoj.

Ĉiu pa ?o anta ?en de popolo gvidas alian popolon procedi plu la ?longe de la vojo.

Rousseau deklaris, "La homo estas naskita libera, sed ĉie estas en katenoj". La plej granda kateno ĉirka ? la maleoloj de la homaro estas la kuglo kaj ĉeno de religio.

Ni devas esti liberaj pensi kaj vivi en libervole organizita socio. La percepto pri tio, kiu kaj kio ni estas, kion ni elektas kredi, kion ni deziras de la vivo, kiel ni elektas esprimi nin kaj kun kiu ni elektas rilatadi, difinas nian estontecon kaj nian feliĉon.

La konscienclibereco, sekve, havas unuarangan gravecon ĉe la konstruado de la socioj, en kiuj ni elektas vivi. La agnosko de tiu konscienclibereco estas plenumita multfoje dum la historio :

– en la 1-a Amendo de la konstitucio de Usono en 1787,
– en la Le ?o de 1905 pri apartigo de eklezioj kaj la ?tato en Francio,
– en la Le ?o de 1911 pri apartigo de eklezioj kaj la ?tato en Portugalo,
– en la apartigo de eklezioj kaj la ?tato en Meksiko en 1917,
– en la Dekreto de 1918 pri apartigo de eklezioj kaj la ?tato en Sovetunio,
– en la Le ?o de 1931 pri apartigo, kies malneton kreis la hispana respubliko.

Tial ni postulas du aferojn :

1.Sur persona nivelo, ni pledas por la internacia evoluigo de la sekulara humanismo. Se oni konservos kredon je dioj, ne povos esti digna loko por homoj. Ni devas elekti, kaj ni elektis homojn. Ni atentigas, ke la ateismo (en lokoj kiel Barato kaj la antikva Grekio) estas tre malnova filozofio, ekzistinta jam pli frue ol la plimulto de religioj kaj sektoj.

2.Ĉar vera konscienclibereco povas ekzisti nur per la ne ?traleco de ?tatoj kaj publikaj instancoj respektive aferojn de metafiziko (religiajn a ? kontra ?religiajn), ni postulas plenan apartigon de la ?tato kaj la eklezioj en ĉiuj landoj. Neniu registaro rajtas trudi religian kredadon a ? nekredadon al siaj civitanoj.
La Deklaracio de la 16-a Monda Kongreso de IHEU, 2005

"Ĉie, sur ĉiu kontinento kaj dum jarcentoj, humanistoj laboradis kaj laboradas por la triumfo de la konscienclibereco. Konscienclibereco estas la fundamenta bazo de la homa emancipi ?o kaj ne povas esti malkuplita de la lukto por demokratiaj liberoj.

Jam en la antikva Barato, 600 jarojn anta ? la komuna erao, tiun humanisman principon asertis la antikva Karvako (ĉi tie resumite) : "La etiko estas fenomeno de la naturo. Äœi estas socia konvencio, oportuna ?o kaj ne dia komando. Ne necesas entute regi siajn instinktojn kaj sentojn. Ili estas ordonoj de la naturo. La celo de la vivo estas vivi, kaj feliĉo restas la sola sa ?o."

Pli ol ĉio alia, la esenco de la homeco estas la konscio de homo kaj la libero uzi ?in. Neniuj ekonomiaj, religiaj, kulturaj restriktoj havas ajnan legitiman bazon por malpermesi a ? limigi la homan konsciencliberon.

Ne povas esti konscienclibero, kiam religioj regas sociojn. Sekularismo estas la postulo de egalaj rajtoj por tiuj, kiuj apartenas al iu religio, kiel por tiuj, kiuj apartenas al neniu.

Humanistoj ĉiam subtenis agadojn, kiuj celis konstrui sekularismon en la socio kaj ?iaj institucioj per postulado de la principo de egaleco kaj por kredantoj kaj por nekredantoj.

Por IHEU kaj ?iaj membraj asocioj, la ?tato devas esti sekulara, alivorte, nek religia nek ateisma. Sed postulado de a ?tentika, le ?e agnoskata demokratia egaleco inter kredantoj kaj humanistoj ne signifas, ke la membraj asocioj de IHEU okupi ?as pri ĉiuj filozofiaj starpunktoj.

Ni havas neniun devon respekti malracion, kiom ajn ?ia deveno estas antikva.Vera humanismo estas la disflorado de la konscienclibereco kaj la metodoj de libera esplorado.

Atingi egalajn rajtojn por ĉiuj estas pa ?o al sekulari ?o, kaj apartigi religiojn kaj la ?taton estas anta ?kondiĉo. Sekularaj protektoj devas esti ne nur le ?aj, sed anka ? konstituciaj – sen konstituciaj protektoj, kiel ni garantiu egalan konsciencliberecon por ĉiuj ?

Le ?o sen konstitucia firmigo povus esti facile renversita per simpla plimulto en la parlamento.

Jen kial IHEU postulas ĉie en la mondo la perkonstitucian apartigon de religioj disde la ?tato. Äœi lumigas la vojon de popoloj kaj landoj ĉie. La historioj de ĉiuj popoloj, de ĉiuj nacioj estas malsamnaturaj. Estas landoj kiel Usono, kie la ?tato estas sekulara, sed la socio ne. En Francio, rezulte de la Le ?o de 1905, la ?tato kaj la lerneja sistemo estas sekularaj kaj civitanoj havas realan konsciencliberecon. Estas tiom da historioj, kiom landoj.

Por IHEU, ĉiu pado por ĉiuj popoloj kaj nacioj devas konduki al atingo de apartigo de religioj disde la ?tato.

Ni senkondiĉe preferas sekularigitajn, ne ?tralajn registarojn, kiuj lasas ĉiun unuopulon libera elekti kaj esprimi siajn proprajn kredojn sen iu ajn ?tata a ? socia trudo.
Por sekularismo en E ?ropo

En 2003, la Federation Française de la Libre Pensée [Franca Federacio de la Libera Penso] kaj la National Secular Society of the UK [Nacia Sekulara Societo de Britio] proponis, ke ĉiuj e ?ropaj sekularaj asocioj organizu amasan manifestacion en Parizo la 6-an de decembro 2003, kiu enfokusigu : defendon de la sekularismo en E ?ropo kaj malakcepton de Artikolo 51 de la proponita e ?ropa konstitucio.

Sub la prezido de IHEU, centoj da sekularistoj, liberpensantoj, humanistoj kaj raciistoj kunvenis por la defendo de la sekularismo en E ?ropo kaj por akceli la sekularismon sur novaj terenoj.

La 18-an de junio 2004, la Interregistara Konferenco alprenis la proponitan konstitucion, kiu inkluzivas Artikolon 51 (la tiaman Artikolon 52), kies intenco estas garantii troajn religiajn privilegiojn kaj konfirmi la potencon de eklezioj en EU-institucioj, malgra ? la devonti ?o de la Unio favore al la konscienclibereco.

Se tia dispono estus alprenita, neniu popolo, neniu nacio, neniu ?tato en E ?ropo povus iam sukcese defii ?tatajn religiojn, ekleziajn- ?tatajn interkonsentojn, kontra ?blasfemiajn le ?ojn kaj la ekleziajn impostojn, kiuj jam nun ekzistas en tre multe da membraj landoj a ? kiujn oni estonte proponos.

Krome, Artikolo 52 devigas al privilegia konsulti ?o kun religiaj kaj aliaj filozofiaj grupoj en la tuta Unio, "en malferma kaj travidebla dialogo".

Tio estas malakceptenda, ĉar ?i estas nedemokratia kaj anka ? kondukos al establi ?o de religiaj potenco kaj influo.

La dua paragrafo de Artikolo 10 oficialigas la principon de subsidiareco kaj faras tiun principon la bazo de la tielnomata konstitucio.

Kiel Nacia Federacio de la Libera Penso, ni rememorigas, ke tiu ĉi principo estas rekta hereda ?o de la kanona juro ; ?in deklaris unuafoje la encikliko Quadragesima Anno, verkita en 1931 okaze de la 40-a datreveno de la unua socia encikliko de Leo la 13-a Rerum Novarum.

La tuta Artikolo 10 sanktigas la superecon de la Komunuma reglamentado super naciaj reglamentoj, kio faras e ?ropajn le ?ojn devigaj en ĉiuj konsisteroj por ĉiuj ?tatoj-membroj.

La Anta ?parolo specifas, ke la malneto de la e ?ropa konstitucio estas inspirita "de la kulturaj, religiaj kaj humanismaj hereda ?oj", per kio ?i egaligas religian obskurismon kun la progresema filozofio de la klerismo !

Artikolo 52 ne nur konservas la privilegiojn de la eklezioj en ĉiu ?tato-membro, sed anka ? difinas, ke ili estu da ?re establitaj partneroj de la E ?ropa Unio.

Kiam Artikolo 52 diras, ke "la E ?ropa Unio respektos la diversajn rilatmanierojn inter la eklezioj kaj la ?tatoj", tio signifas, ke ?i protektos ilin per integrado de ili en la jursistemon de la Komunumo, kiu superrangas la diversajn naciajn reglamentojn.

Ni do organizis en Bruselo e ?ropan sekularan manifestacion sub la prezido de IHEU en aprilo 2005.
De Romo al Berlino : ĉiam ankora ? vatikana E ?ropo

Post la tertremiga malakcepto de la E ?ropa Konstitucia Traktato en 2005, ni aktuale travivas novan provon altrudi novan konstitucian avataron al la popoloj de E ?ropo.

La 25-an de marto 2007, Angela Merkel prezentis deklaracion de la 27 ?tatoj-membroj de la EU celantan relanĉi la "konstitucian procezon", kiu atingu plenumi ?on ?is 2009.

Samtage, papo Benedikto la 16-a lanĉis alvokon en Romo : "…ne laci ?u kaj ne malkura ?i ?u ! Vi scias, ke vi havas la taskon kontribui, kun la helpo de Dio, al la konstruado de ’nova E ?ropo’…" Gazetara komunika ?o (Zenit) estis eldonita : "E ?ropo devas konscii pri siaj propraj kristanaj radikoj kaj la publika rolo de la religio : tia estas la mesa ?o de la Komisiono de la Episkopaj Konferencoj de la E ?ropa Komunumo (COMECE), kiuj kolekti ?is en Romo la 23-an ?is la 25-a de marto kun pli ol 400 partoprenantoj."

Iam famulo diris, ke la historio ripeti ?as unuafoje kiel tragedio kaj duafoje kiel farso. Estas klare, ke la sama scenaro kiel en 2005 reludi ?as jam denove.

La Vatikano, ĉeflanke de kelkaj aliaj, forte kampanjos kaj postulos mencion de Dio kaj la kristanismo en la Anta ?parolo de la malneta E ?ropa Konstitucio. Ili altiros al tio la atenton de la publika opinio.

Sed kiel en 2005, la profunde klerikala enhavo de la Konstitucio ne estos en la Anta ?parolo, sed en la Konstitucio mem.

Ni rememorigu, ke Artikolo 70 provizis la eblon esprimi religian praktikadon kaj konfesiecon en la publika sfero. Kaj ke Artikolo 52 donis gravajn privilegiojn al la eklezioj.

Tial ?ajnas klare, ke la foresto de iu ajn mencio de Dio a ? kristanismo en la Deklaracio de Berlino neniel signifas, ke tiu estonta konstitucio estos sekulara.

En 2005, Kardinalo Christoph Schönborn, unu el la ĉefaj gvidantoj de COMECE, senvualigis la manovron : "La anta ?parolo de la E ?ropa Konstitucio ne estas la ĉefa disputa ?o. Kio estas la anta ?parolo ? Äœi estas enkonduko. La substanco de la konstitucio estas tio, kio estas skribita en la konstitucio, kaj mi tre ?ojas diri, ke la fundamentaj opcioj de la konstitucio estas bonaj kaj akcepteblaj el kristana vidpunkto."

Jam denove ili distros la spektantaron de E ?ropo per la disputo pri la anta ?parolo nur por fari religian dominadon pli akceptebla en la konstitucio mem. Krom tio, komplementa manovro komencis formi ?i en la Konsilio de E ?ropo.

S-ro van der Linden, prezidanto de la Parlamenta Asembleo de la Konsilio de E ?ropo, diris en parolado ĉe Ni ?nij Novgorod la 7-an de septembro 2006 : "Necesas fortikigi la politikan kaj juran agadon de la Konsilio de E ?ropo per kunlaboro kun eklezioj kaj aliaj konfesiaj organiza ?oj … estas absolute neniu kialo, pro kiu eklezioj kaj aliaj konfesiaj organiza ?oj ne havu oficialan statuson ĉe la Konsilio de E ?ropo similan al tiu, kiun ni atribuis al neregistaraj organiza ?oj, sed kiu konsideros la specifajn kondiĉojn de la eklezioj.

En tiu rilato, ni povas preni inspiron el la Traktato de la E ?ropa Unio establanta Konstitucion por E ?ropo, kiu substrekis la rolon de eklezioj kaj religiaj organiza ?oj en la kontribuado al la procezo de e ?ropa integri ?o kaj la bezonon atribui al ili oficialan statuson pro agnosko de ilia grava kontribuo…"

Kiel kutime, la Vatikano havas du strategiojn. Tra la E ?ropa Unio a ? tra la Konsilio de E ?ropo ankora ? anta ?enmar ?as vatikana E ?ropo.

Ni alvokas liberpensantojn, sekularistojn kaj humanistojn ne postĉasi ĉielarkojn.

En ĉiu lando de E ?ropo, ni estu singardaj kaj pretu mobilizi ?i kontra ? vatikana E ?ropo.

Por la absoluta konscienclibereco ĉe apartigo inter religioj kaj ?tatoj !

Por sekularismo en E ?ropo !

Ni kunlaboru !

Mi konkludu la ? pli persona maniero :

Mi scias, kie mi estas nun.

Mi tre fieras esti ĉi tie inter vi kaj mi deziras danki vin ankora ? unufoje pro via frateca invito.

Mi tre fieras, ĉar ĉi tiu lando estas la lando de John Toland, Theobald Wolfe Tone kaj Unui ?intaj Irlandanoj, Thomas Davis kaj la Juna Irlando, James Connolly and la liberecbatalantoj de la Paska insurekcio de 1916.

Ni pledas por tutmonda humanismo kiel nemalhavebla rimedo por atingi la homajn liberecon kaj dignon, kaj por strikta apartigo de la ?tato disde eklezioj en ĉiuj landoj kiel nemalhavebla rimedo por atingi la konsciencliberecon.

Philippe BESSON

Libre Pensée (Francio) kaj la Internacia Interliga Komitato de Ateistoj kaj Liberpensantoj (ILCAF)

Carlingford, Irlando, 18-a de a ?gusto 2007.