LA DIO KIU NE EKZISTAS

Ancona, la 12an de majo 2009ª, je la 17ª horo. Konferencejo de Palaco Bottoni.

Ekde kiam Doktoro Svarca afable min invitis prelegi por vi dum tiu renkonti ?o kiu, la ?? ajne, estigis malkvieton en kelkaj medioj kaj zorgojn en aliaj medioj, mi komencis pripensi la temon de mia prelego : “La Dio kiu ne eksistas†, kaj mia atento estis altirita de tri asertoj kiujn mi tuj enlistigos sinsekve : La 22an de aprilo ĉi jare Rita Levi Montalcini, elstara virino kaj sciencistino, festis jam sian centjarannaski ?datrevenon per vigla intelekta kaj morala aspekto. Al demando ĉu ?i kredas je
Dio a ? ne, sinjorino Montalcini respondis : “Mi envias kiu havas la Fidon, mi ne kredas je Dio. Mi ne povas kredi je iu dio kiu nin premias kaj nin punas.â€
Post preska ? unu semajno ?in preska ? ree ?is en la tag ?urnalo “La Repubblica†, en sia tiom mallonga kiom interesa rubriko “Amaca†Michele Serra, kiu ĉerpinte la inspiron de tiuj religiaj fundamentistoj, kaj kristanaj kaj islamaj, por kiuj la tiel nomata “porka gripo estis dia puno, skribis ke : “ Unu el la pruvoj pri la neekzisto de Dio, almena ? de la pedanta kaj malbona Dio alvokita en tiuj ĉi okazoj, konsistas en la fakto ke kelkaj el Siaj surteraj sekvantoj ne estas surmomente trafulmitaj ĉiufoje kiam ili diras stulta ?ojn†(Michele Serra, La Repubblica 1, L’Amaca, 29an de aprilo 2009).Senpere mi pripensis Pastron “Livio†la famekonatan administranton de “Radio Maria, kiu, en sia ĉiutaga freneza komentario, asertis ke per la tertremo en Abruco la Sinjoro volis kunigi la homojn al Siaj suferoj ( tio okazis dum la Sankta Semajno). Fronte al tiu aserto memvole oni estas pu ?ata peti al la Sinjoro ke, tuj Li bonvolu kunigi al Siaj suferoj eĉ Pastron “Livio†kaj la tutan Radion “Maria†...
Sciencisto, intelektulo kaj pastro, tri ateistoj kiuj, diversmaniere, parolis pri dio, sed pri kia dio ? Kia estas la dio kiun ili rifuzas, la dio al kiu ili indiferentas, kiun ili nekonas, a ? kiun ili manipulas ?

Pri kia Dio temas ?

En la dokumentoj de la Dua Vatikana Koncilio, aparte en la porpastra Deklaro pri la Eklezio en la nuntempa mondo, Gaudium et Spes [Äœojo kaj Espero] priparolante la ateismon, oni legas ke “tamen en tiu ĉi okazo anka ? la kredantoj ofte havas iom da respondeco. Fakte la ateismo konsiderita en ?ia tuto ne estas io origina, sed ?i devenas de diversaj kialoj, kaj inter tiuj oni devas kalkuli anka ? kritikan reagon al la religioj kaj, en kelkaj regionoj, anta ? ĉio, al la kristana religio.
Pro tio al la generado de la ateismo povas kontribui eĉ ne malmulte la kredantoj mem pri kiuj oni devas prefere aserti ke ili ka ?as kaj ne manifestas la a ?tentikan viza ?on de dio kaj de la religio, ĉar ili neglektas eduki sian fidon mem, a ? anka ? pro la mankoj en ilia religia, morala kaj socia vivo†( GS 19).

1 Itala tag ?urnalo

Tial, la ? la Dua Vatikana koncilio, la respondeco de la kristanoj estas granda : se multaj homoj ne kredas je Dio, grandparte tio dependas de la neebla Dio kiun ?uste la kristanoj prezentis, krom de ilia
nekonsekvenca sinteno, kiu ne montras sed ka ?as la veron de la Fido. Kompreneble ke kiam la homo malkovras ke li estas pli bona ol la
dio je kiu oni lin invitas kredi, nu, tiam naski ?as la rifuzo de Dio, kiu eble ekzistas, sed kiu tute ne kondiĉas la homan vivon.
Tial dum ĉi tiu renkonti ?o ni klopodos kompreni kion ni diras kiam ni parolas pri Dio, kiu Li estas, kion Li faras ? kia Li estas ? kaj kiu estas “la dio kiu ne ekzistas†.

Ĉu li estas Ĉiopova ?

Unu el la bildoj de Dio kiu pli respondecas pri la ateismo a ? la indiferento de la homoj estas, sendube, tiu de la Ĉiopova kiun oni kutime komprenas tiel : Dio povas fari ĉion kion Li volas... alikaze kia Dio Li estus ? (estas signifoplena tiurilate la esprimo : “Se mi estus la Eterna Patro !...†kie oni referencas al senlima povo. La homoj sin demandas kiel eblas akordigi la ideon de ĉiopova Dio kun la malbonoj kiuj trafas la homaron kaj klare montri ?as la kontra ?diro :
– se Dio estas ĉiopova, Li ne estas bonkora, ĉar eĉ povante nuligi ?in Li indiferentas anta ? la grandega doloro de Siaj filoj.
– se Li estas bona, tiam li ne estas ĉiopova, ĉar tiu ĉi bonkoreco ne ?ajnas aperi en la eventoj de la ĉiutaga vivo.
Se Dio estas ĉiopova, tio estas, Li povas ĉion fari, kial Li ne agas ?
Ĉu ne diras la popola proverbo ke : “ne falas folio se ne volas Dio†?
Ĉu ĉio ne dependas de Li ?
Se ne falas folio se ne volas Dio, al la homo restas nenio ol akcepti la
malbona ?ojn, la malsanojn, la suferojn kaj la morton kiel nepriapelacieblajn decidojn de la dia volo (esperante ke Li ne tro peze premu per Sia mano) kaj aserti la Fidon je Dio pli timinda ol aminda, ekkriante :†Fari ?u via volo†a ? kiel la rezignacia Ijob :†La Eternulo donis, kaj la Eternulo prenis ; la nomo de la Eternulo estu benata.â€
Por klopodi kompreni a ? pravigi la volon de tiu Dio oni uzas la formulon : “Dio ne volas la malbonon sed ?in permesas†, tamen neniu kiu kapablus kaj povus, neniam permesus la malbonon kiun li ne volas !

De la paganaj dioj al la Dio de la hebreoj.

Eĉ hodia ?, inter la kredantoj kaj la nekredantoj la bildo kiun oni havas pri Dio rilatas pli al dioj de la pagana mondo ol al kiu Jesuo el Nazareto nomis la Patro. Dio estas la komuna nomo de la dia ?oj de ĉiuj religioj inkluzive de tiu devenantaj de la pagana mondo, tiuj dia ?oj multe influis kaj beda ?rinde ankora ? influas sur la bildo de la kristana Dio. En la pagana mondo la rilaton kun la dia ?o oni ne imagis kiel amon.
Neniam pagana homo opiniis esti amata de sia dio.
La esenca karakterizo de la dia ?oj estis la povo, kaj ili estis tre ?aluzaj pri siaj privilegioj rilate al la homoj (eterneco, feliĉo). Eterna estis la sinonimo de dio kaj rilate al la feliĉo la dioj estas la beatuloj kiuj vivas “ĉiujn tagojn en ?ojo†(Hom. Od. 6, 42). Ili opiniis ĉiun homan feliĉon kiu transpasos la limojn kiel arogantecon kiu devis nepre esti punata. Pro tio la sinteno de la pagana homo fronte al la dia ?oj estis je
granda timo, kaj ĉiu lia ago celis eviti la dian punon.
La pagana pre ?o estis pli favoriga rito ol esprimo je fido (iom kiel la “Saluton Maria†kiun oni pre ?as anta ? la endormi ?o... oni neniam scias !), kaj la religia sistemo konsistis el ritaro destinita kvietigi la dian koleron kaj malproksimigi iliajn punojn.
Ĉu ne estas tiu la sento kiun multaj kredantoj havas al sia Dio ? Pruvo je tio estas la frazo kiun oni a ?das diri de la kredantoj : “Ĉio iris tro glate. Mi anta ?sentis ke devis okazi ion†. Iu ajn malfeliĉo sendita de Dio kiu rimarkis la feliĉon de la ulo, kiu for ?etis la le ?on pri la sufero, la “valo de larmoj†en kiu Li enfermis la tutan homaron.
Por multaj kredantoj kaj ne nur, estas pli facile kunigi Dion al doloro ol al
feliĉo, al sufero pli ol al ?ojo (kaj por multaj teologoj se oni for ?etas la doloron kaj la suferon ili ne plu scias priparoli Dion). Por multaj homoj Dio estas iom ?aluza pri la homa feliĉo kaj, pro tio Li gardas krucon por ĉiu homo (Ĉiu havas sian krucon !) kiun neniu povas eviti ĉar poste lin trafus krucon eĉ pli pezan. Kaj ve, se oni kura ?as plendi ĉar ĉiu havas krucon ?uste la ? siaj ?ultroj !
Eĉ hodia ?, inter la kredantoj oni a ?das paroli pri homoj kiuj per sia sankteco estas la fulmo ?irmiloj de la Eklezio : Oni konfuzas Dion kun la timinda Jupitero.

La itinero de la Biblio

Tial nun ni analizas kia estas la viza ?o de Dio kiu evidenti ?as en la Biblio.
La evoluo kiu kondukis la izraelan popolon al monoteismo, al la Fido je
ununura Sinjoro, Javeo, estis longa, malfacila kaj kontra ?ata. Kion priskribas la libro de Eliro per la revelacio al Moseo de ununura dia ?o sur la monton Sinajon, fakte estas la enirpunkto de spirita tradicio kiu iom post iom progresis en la koro de la izraelidoj ne sen ?anceli ?oj, repripensoj kaj perfidoj. En la libroj de la profetoj oni ofte deklaras
la kultadon al fremdaj dia ?oj (Jer. 44) ofte eĉ ene de la Dia Sanktejo (Jer. 7).
Dum tiu ĉi evoluo ?is la Fido je ununura Dio oni konver ?igis sur la ununuran Dion la funciojn kaj la nomojn de la malpligrandaj dia ?oj. El tiuj kunfandi ?oj naski ?as en la hebrea Biblio la nekonata vorto : †Ĉiopova†. Fakte en la bildo de JHWH, kunfandi ?as du dia ?oj respektive nomataj Cebaot, tio estas la an ?elaroj konsideritaj kiel animhavaj, kaj Shaddaj, la dio de la montoj. Ĉi tiuj du nomoj estas ensorbitaj kaj prenitaj de Dio mem, kiun oni prezentas kiel JHWH Cebaot (Sinjoro de la armeoj), (279 fojojn) kaj kiel Shaddaj, kiu estas la nomo de montaraj dia ?oj, ?ia
signifo ne certas (eble montara el akada lingvo shadda’u a ? kampara, el la hebrea Shaddeh) kaj ?i estas uzata precipe en la Libro de Ijob.
Sankta Hieronimo komisiita de la Papo Damaso, en la jaro 380 pri traduko de la Sankta Biblio el la hebrea al la latina lingvo, sin trovinte fronte al tiuj ĉi nomoj de Dio malfacile tradukeblaj, ilin amba ? tradukis per “Deus Omnipotens†( Ĉiopova Dio) (Gen 17,1 ; 1 Sam. 4,4), tiamaniere li interpretis la grekan tradukon de la Septuaginto kiu estis interpretinta amba ? la terminojn kiel pantokrator, Sinjoro je ĉio/ Universa Re ?o. La vorto Pantokrator trovi ?as 10 fojojn en la Nova Testamento, kutime kiel cita ?o el la Malnova Testamento (en 2 Kor. 6, 18 kiel cita ?o de 2 Sam.7,14) kaj en pluraj versegoj de la Apokalipso (na ? fojojn).

Ne falas folio...

El la bildo de ĉiopova Dio naski ?as la popoldiro ke ne falas folio se ne volas Dio. Tiu ĉi malsa ?a proverbo, kiu tiom influis misinterpretitan kaj devian spiritecon kaj, kiu ka ?zis la forlason de la Fido flanke de tiom da homoj elprovitaj de la traviva ?oj, enradiki ?as en mal ?ustan tradukon de versego el la Evangelio la ? Sankta Mateo : †Ĉu oni ne vendas du paserojn por asaro ? tamen unu el ili ne falos teren se via Patro ne
tion volas (Mt.10, 29).
Sed tiu tradukmaniero ne respegulas la grekan tekston kie oni legas ke :†tamen unu el ili ne falos teren sen via Patro†kiun la latina traduko (Vulgato) interpretis per :
†sine Patre vestro†kaj la “Bible de Jérusalem†tradukas eksakte : †sen la scio†(à
l’insu)†. Tiu interpreto estas konfirmita de la responda versego de la Evangelio la ? Sankta Luko kie oni legas ke “eĉ unu el ili ne estas forgesita anta ? Dio.†(Lk. 12, 6).
Sekve estas signifoplena la malsimila traduko kaj interpretado : ne temas pri la volo de la Patro sed pri la ne scio de la Patro. La evangeliisto, fakte volas inviti al plena fido je Patro kiu konas la homojn multe pli ol ili povu koni sin mem (li eĉ scias kiom da haroj ili havas sur la kapo, Mt. 10, 30) kaj kiu neniun okazinta ?on preteratentas, eĉ kiam tio okazas al plej sensignifaj kreita ?o, kiel fakte oni konsideris la birdojn en la tiutempa kulturo.
Äœuste el tiu bildo de Patro kiu ne indiferentas pri kio okazas al la homoj, sed kiu prizorgas la bezonojn de siaj filoj, pri Patro kiu ne intervenas dum la bezonoj sed ilin anta ?eniras, el ?i naski ?is grafisme la bildon de la triangulo kun la okulo ene, kiel simbolo de la Sankta Triunuo. Tiu ĉi bildo devis inspiri plenfidon ĉar per ?i oni devis konscii pri la fakto ke kio ajn okazu ni estas rigardataj de Dio. Beda ?rinde, ?i kontra ?e transformi ?is en timiginda bildo : ?i fari ?is severa rigardo de iu Dio policano kiu ĉion kontrolas kaj ĉion vidas al kiu neniu eskapas... senindulga kaj malcedema okulo preta riproĉi kaj puni, bildo pri vidmaniula Dio kies rigardo en ?ovi ?is eĉ inter la littukoj.

Kaj kio pri la kruco ?

Strikte kunligita kun la volo de Dio estas la invito akcepti la suferon
konsiderita kiel krucon sendita de la Sinjoro.
La invito sin ?ar ?i per la e ?afodo trovi ?as kvin fojojn en la Evangelioj kaj ?i ĉiam estas strikte kunligita kun la sekvo de Jesuo ĉiam de Li proponita kaj neniam altrudita.
La alvoko de Jesuo estas direktita al la libera volo de la homo :†Se iu volas†estas ĉiam la formulon de Lia alvoko (Mt.16, 24).
La Sinjoro ne volas devigatajn a ? rezignaziintajn sekvantojn, sed Li volas kun si liberajn kaj entuziasmajn homojn, kiuj Lin sekvu propravole.
Tiu kiu Jesuo faras estas invito tre klara je siaj sinsekvoj. Äœi ne estas devigo pezanta sur ĉiuj homoj, sed ?i estas propono por kelkaj homoj : †Se iu volas veni post mi, li abnegaciu sin, kaj levu sian krucon, kaj sekvu min†(Mt. 16,24).
Eblas pli bone kompreni kiu estas la senco de la invito de Jesuo kaj hodia ? oni povas klopodi retraduki la esprimon per “kiu ne akceptas perdi sian reputacion...â€
Ĉar pri tio temas. La krucumado estis torturo por la malamataj homoj, por la sociaj fiuloj.
Jesuo, kiu ne ofertas honorajn titolojn a ? postenojn, sciigas tiujn kiuj intencas postsekvi Lin : se ili ne sukcesas akcepti ke la civila kaj religia socioj ilin konsideru kvaza ? krimulojn, kaj ke la regantoj de la mondo ilin deklaru nedezireblajn homojn, nu, ili ne postsekvu Lin. Tio estus neutila afero, ĉar poste kiam do venas sufero a ? persekuto pro la vorto, tuj ili falpu ?i ?as “ (Mk. 4,17).
Tial oni devas nomi per iliaj propraj nomoj la suferojn, la funebrojn, la
malsanojn, la malfacila ?ojn kiujn la vivo prezentas, sen ili miskompreni kiel krucojn kaj eĉ ne doni la respondecon pri tia ?oj al Dio.
La kruco ne estas donata sed ?i estas konsekvenco de libera elekto jam farita de la individuo kiu, akceptante Jesuon kaj Lian mesa ?on akceptas anka ? la ekstremajn sinsekvojn de humiliga signo :†Se oni nomis la dommastron Baal-Zebub, kiom pli anka ? liajn domanojn !†(Mt.10, 25).

Puri ?o de la viza ?o de Dio

Sekve necesas forigi de la koncepto pri Dio ĉiujn tiujn spurojn kiujn la
tradicioj, la superstiĉoj, la darmoj akumulis sur Lian vizaza ?on ?in fari ?inte nerekonebla.
En la malnovaj religioj, la adorata dio ofte estas bildigo de la homaj timoj kaj esperoj, de la homaj deziroj pri povo kaj de la homaj seniluzii ?oj, kaj en la dia ?o oni projekcias kiel eble plej multe grandigitajn la homajn virtojn kaj la malvirtojn. La homo bildigas sian senton pri justeco, kiun li rekonas kiel limigitan, en la dia ?o, konstruante dion kiu punas senmanke kaj severe la homajn kulpojn. Al la homa
justeco kontra ?staras la dian justecon. Se oni povas foreviti la unuan la duan oni tute ne povas. “Tamen li ne evitos la dian justecon†deklaras kontentaj kiuj ne povas akcepti Dion kapabla ami anka ? la fiulojn.
Por certigi al si la komplezon kaj la bonvolemon de tia dio, la homo sin senigas eĉ je la plej nemalhaveblaj necesa ?oj kaj grava ?oj por ilin oferdoni al la dia ?o, tiel ke al la dio kiu punas alflanki ?as tiu kiu akceptas la oferdonojn de la homaro. Tio estas rilato kun la dia ?o kiu respegulas tiu de la servisto kun sia estro : kiel la servisto, la kredanto klopodas akiri la bonvolemon de sia Sinjoro, ofertante al li la plej bonajn
a ?ojn.
En la hebrea mondo, kie aperas tiuj multnombraj flankoj de la dia ?o,
komenci ?as malrapida sed persista laboro pri purigado de la viza ?o de la ununura Sinjoro, ?i konfluis en tiu rikolta ?o da verkoj kiu nomi ?as Biblio. Aparte la verkintoj de la sanktaj tekstoj klopodos korekti du bildojn de la dia ?o kiu multe radikigis en la popolamason : la dio kiu punas kaj kiu postulas oferojn.

La Sinjoro ne punas

Kiam oni legas la Biblion oni devas koni ?ian literaturan ?enron. Ni eĉ kiam ni uzas la italan lingvon, ni ?in uzas diversmaniere por redakti protokolon ol por verki poezia ?on. Kiu legas sportgazeton ne atendas trovi en ?i la stilon uzatan en financa gazeto. Sunsubiro povas esti priskribita kaj de meteologo kaj de poeto.
Tiu fakto devas ĉiam esti konsiderita kiam oni komencas legi la Biblion por
ĉiam kapabli apartigi kion la verkinto volas diri disde la maniero per kiu li tion diras.
Kion la a ?toro volas diri ĉiam validas, la dirmaniero koncernas sian klerecon, la tiutempan literaturan stilon, ktp. Kiam oni ne distingigas la du nivelojn la mesa ?o estas misinterpretita kaj, ofte, falsita.
Klara ekzemplo pri tiu ĉi afero estas la fama rakonto de la diluvo.
Por la homo de la Biblio ĉiu atmosfera fenomeno, ĉar ?i elvenas el la ĉielo, el la dia sidejo, rilatas al Dio. Suno kaj pluvo, nuboj kaj vento, fulmoj kaj tondroj (Psa. 144, 6) estis ĉiuj iloj per kiuj Dio premiis a ? punis la homojn (Am.4, 7).
Per la rakonto de la diluvo (Gen. 6-9) la verkinto volas korekti la kredon kiu rilatigas la atmosferajn fenomenojn al la dia kolero, pro tio la Sinjoro asertas ke “ne ekstermi ?os plu ĉiu karno per akvo de diluvo, kaj ne estos plu diluvo, por pereigi la teron. “ (Gen.9, 11).
Kiel pruvo de la vero de kion Li deklaris, la Sinjoro formetas siajn armilojn. La ilo kiu utilis por ?eti la sagojn kaj puni la homojn (Ab.3, 9-10) estas definitive formetita. La arko de la Sinjoro ne nur ne plu utilos por puni la homojn sed ?i fari ?os
la indikilo de la interligo inter Dio kaj la homaro : †Mian arkon Mi metas en la nubon, kaj ?i estu signo de la interligo inter Mi kaj la tero. (Gen. 9,13).

Li ne volas homajn buĉadojn

En Jeruzalemo, sude de la Templo, ankora ? nun ekzistas la Valo de la Geheno.
Tiu loko en la antikveco estis utiligita kiel ejo por la ofero de la infanoj al fenica dia ?o Molok (Jer. 7, 31). Oferi filojn al dia ?o estis konsiderita normala afero. La infanoj tute ne estis konsideritaj kaj nenion ili valoris. Kiel eldiras la Talmudo :†La ungoj de la patroj pli gravas ol la stomako de la filoj†(Ber.r 45, 8).
La biblia rakonto konatan kiel la bruloferon de Izaako (Gen. 22, 1-19) celas modifi la bildon de Dio, kaj komprenigi ke se aliaj dia ?oj postulis la oferon de la filoj, la izraela Dio, Javeo tion rifuzas. Kiu postulas de Abrahamo oferi al Li la filon estas Elohîm, komuna nomo de Dio : “Dio provis Abrahamon†postulante ke li bruloferu al Si lian solan filon.
Kiu malpermesas la bruloferon ne estas Elohîm sed estas Javeo, la Dio de Izraelo : †La an ?elo de la Eternulo diris : Ne etendu vian manon sur la knabon, kaj faru al li nenion !†(Gen. 22, 12).
La signifo de la rakonto estas klara, dum la aliaj dia ?oj (Elohîm) postulas
homajn bruloferojn, Javeo, la Dio de Izraelo, ilin ne akceptas.

Li ne volas bruloferojn

Dum la da ?rigo de nia kono de Dio ni alvenos ?is la aserto pri kiu ne nur Dio ne akceptas homajn bruloferojn, sed eĉ li nenian specon da ofero postulas : †Ĉar Mi deziras bonfaradon, sed ne oferon, kaj konadon de Dio Mi preferas ol bruloferojn.†(Ho ?. 6, 6 ; Mt. 9, 13 ; 12, 7). En la libro de la profeto Jesaja oni legas unu el la plej violentaj pa ?oj kontra ? la buĉoferoj kaj kontra ? la kulto mem : †Por kio Mi bezonas vian multegon da buĉoferoj ? diras la Eternulo ; Mi tro sati ?is de la bruloferoj de ?afoj kaj de la sebo de grasigitaj brutoj, kaj la sangon de bovoj kaj ?afidoj kaj kaproj Mi ne deziras. Kiam vi venas, por aperi anta ? Mia viza ?o, kiu postulas tion de viaj manoj, ke vi pa ?u sur Mian korton ?Ne plu alportu hipokritajn donacojn ; la incensado estas abomeninda ?o por Mi ; monatkomencon, sabaton, kaj kunvokon de kunvenoj Mi ne toleras — krimo kaj sankta kunveno ! Viajn monatkomencojn kaj festojn Mia animo malamas ; ili fari ?is por Mi ?ar ?o, tedis al Mi porti ilin. Kiam vi etendas viajn manojn, Mi ka ?as anta ? vi Miajn okulojn ; eĉ kiam vi multe pre ?as, Mi ne a ?skultas ; viaj manoj estas plenaj de sango.â€

LA DANÄœERO JESUO

La tempo estas jam matura por la plena kaj definitiva revelacio de la viza ?o deDio fare de Sia Filo Jesuo. Sed kiu estas Jesuo ?
Sendube Li estas ulo ege dan ?era. Por aresti Jesuon, fakte senbridi ?as
senkompara polica operaco. Estas utiligataj “La kohorto kaj la milestro kaj la oficistoj de la Judoj†(Joh. 18, 12). La termino kohorto indikas taĉmento el 600 ?is 1000 soldatoj je la servo de la romia prokuratoro. La gardistaro kiu de ?oris ĉe la templo en Jeruzalemo estis preska ? ducent je la dependo de la ĉefsacerdoto. Dum la kohorto estis taskita pri la teno de la ordo en la urbo de Jeruzalemo, la gardistaro estis
taskita pri la de ?oro ene de la Templo. Inter la du korpusoj regis gravan rivalecon kaj malamikecon, kaj, interalie, al la kohorta gardistaro estis malpermesite eniri en la Templon. Nun tiuj du policaj korpusoj kuni ?as anta ? ununura dan ?ero. Utiligi pli ol mil armitajn homojn por aresti ununuran ulon – kiu, interalie ne nur ne kontra ?metas reziston sed sin transdonas mem – tio signifas ke tiu ulo estas ege dan ?era.
Kiu estis kaj kion faris tiu galileano tiom dan ?era ?
Liaj kreditleteroj estas penigaj. En la juda medio la plej malnova dokumento kiu temas pri Jesuo difinas Lin kiel : †Bastardan filon de adultulino†(Yeb.M. 4, 13), kiu estis ekzekutita “ĉar li praktikis sorĉarton, li pekigis kaj devojigis Izraelon†(Sanh. B. 43 4a).
La situacio ne sin korektas en la Evangelioj, el kiuj rezultas ke la familianoj mem de Jesuo havas neniun estimon pri tiu ilia ekstravaganca kaj ?ena familiano (“Ĉar liaj fratoj mem ne kredis al li†Joh. 7, 5). Por ili Li estas nur frenezulo eligenda el la cirkulado ĉar li estas la honto de la familio : †Kaj liaj amikoj, eliris, por kapti lin, ĉar ili diris : Li frenezas.†(Mk. 3, 21).
La negativa ju ?o de lia familia klano estas abunde konfirmita
– de la religiaj eminentuloj kiuj al la frenezeco aldonas religian karakteron, la demoni ?on : †Li havas demonon kaj estas freneza ; kial vi lin a ?skultas ?†(Joh. 10, 20 ; vd 8, 52 ; Mk.9, 30) ;
– de la skribistoj, la oficialaj teologoj de la juda religia komunumo, por kiuj Jesuo estas “blasfemulo†(Mt. 9, 3) kaj kiel tia li meritas mortopunon. Por ili kion Jesuo faras okazas ĉar †Li havas Baal-Zebubon ; per la estro de la demonoj li elpelas la demonojn.†Mk.3, 22) ;
– de la ĉefsacerdotoj kaj de la fariseoj por kiuj “Li estas trompantoâ€
(Mt.27,63) :
– de la popolamaso por kiu Jesuo estas iu kiu “erarigas la amason†(Joh. 7,13) ;
Jesuo estas publika dan ?ero kiun oni devas elimini kiel eble plej frue, anta ? olLia mesa ?o disvastigu inter la popolamaso (“se ni lasos lin tiel, ĉiuj kredos al li,†Joh. 11, 48).
Jesuo sukcesis eĉ seniluziigi Sanktan Johanon la Baptisto, kiu tamen estis rekoninta Lin kiel la atenditan Mesion. Konstatinte ke Jesuo kondutas alimaniere ol la Mesio ekzekutisto kiun li estis anoncinta al la homamasoj, li sendas al Li ultimaton kiu sonas kvaza ? forneadon :†Ĉu vi estas la venonto, a ? ĉu ni atendu alian ?†(Mt. 11, 3).
Eĉ granda parto el Liaj disĉiploj mem, kiam ili ekkonis la programon de tiu ĉi stranga Mesio, ili Lin forlasis : †Ĉe tio multaj el liaj disĉiploj iris returne kaj lin ne plu akompanis†(Joh. 6, 66). La sceno estas ĉagreniga ; al Li restas la Dek du, sed unu “estas diablo†( Joh. 6, 70) kaj inter la restintaj “estas iuj kiuj ne kredas†(Joh. 6, 64)
Kiam finfine la a ?toritatuloj sukcesos Lin aresti, Jesuo estos transdonita al Pilato kaj akuzita, ne nur de la religiestroj, sed eĉ de siaj disĉiploj, kiel misfaranto :â€
Se li ne estus malbonfaranto, ni ne transdonus lin al vi.†(Joh. 18, 30).
Äœi estas kompleta fiasko por tiu profeto konata de la homamaso kiel
“frandemulo kaj granda drinkanto†iu kiu ne frekventis la ta ?gajn personojn kiu konvenas al sia la ?dira rolo de Filo de Dio, sed kiu estas konata kiel amiko de la socia feĉo : †impostistoj kaj pekuloj (Mt. 11, 19), †Sed tiu homamaso, kiu ne scias la le ?on, estas malbenita†(Joh.7, 49) pro kies kulpo estas prokrastita la alveno de la Regno de Dio.
Kial estas tiom da rankoro cirka ? la persono de Jesuo ? Kion Li diris kaj faris tiom gravan por altiri sur sin samtempe malfidemon, kontra ?econ, murdan koleron kiuj kondukos Lin fini en kompleta soleco :
– forlasita de la familio,
– perfidita de Liaj disĉiploj,
– ridindigita de la romianoj,
– priridita de la religiaj a ?toritatuloj
– alnajlita al e ?afodo destinita al malbenitoj anta ? Dio(Read. 21, 23) ?
Por kompreni kion faris Jesuo kaj kial Li tion faris necesas kompreni kiu estis, a ? pli ?uste, kiu ne estis, tiu ĉarpentisto el Nazareto en Galileo.
Jesuo estis nek pia Judo nek reformisto veninta purigi la religion a ? la
Templon, kiel oni atendis de la Mesio.
Jesuo venis elimini Templon kaj religion.
Jesuo eĉ ne estas profeto sendita de Dio.
Jesuo klopodis kaj sukcesis fari kion al neniu profeto a ? religia reformisto estis ebla.
Profetoj kaj reformistoj estas gracoriĉaj personoj kapablaj plivastigi ?is la plej alta grado ilian sperton pri la sankta ?oj kaj ?in esprimi per novaj manieroj. Iliaj esprimoj, komence estos ne komprenitaj, kontra ?staritaj kaj persekutitaj, sed poste, kun la paso de la tempo, ili estos akceptitaj kaj asimilitaj a ? eĉ truditaj.
Jesuo anta ?eniris ĉion. Jesuo ne sin movis en la kadro de la sankta ?oj, li foriris el ?i.
La Kristo ne nur ignoris dum sia vivo kaj en sia instruado ĉion kion oni
konsideris sanktan, sed ?in Li elradikigis, kaj pro tio Li povis montri la putra ?on el ?iaj bazoj.
Por Jesuo la religio ne nur ne permesis la komunecon kun Dio, sed ?i estis tio kiu ?in malpermesis. La religia organizo anstata ? ol helpi la rilaton kun Dio estis tio kio ?in malhelpis.
Tiu estis la krimo de Jesuo ke li malfermis la okulojn al la homoj por montri al ili la “re ?o de la mondo†de tiu mistifiko nomata religio.
Pro tio Li estis murdita.
Jesuo estis mortigita de la religia juda institucio kun la plena rajtigo de la
romianoj, ĉar la Ĉefsacerdoto kaj la Prokuroro vidis en Jesuo tiun kiu, detruinte la sanktajn bazojn sur kiujn sin regis la societo, estus ruiniginta ilian mondon. Jesuo povis fari ĉion tian ĉar Li estas la Homo-Dio videbla revelacio de la nevidebla Dio, li estis la sola kiu povis ?an ?i la rilaton inter la homoj kaj la Patro. En la Evangelioj Jesuo estas difinita kaj Filo de Dio kaj filo de la homo. La du difinoj reciproke kompleti ?as : Jesuo estas la filo de Dio ĉar en Li aperas Dio en la homa
kondiĉo. Li estas filo de la homo ĉar Jesuo estas Homo en Dia kondiĉo.
Je la fino de la Prologo al sia Evangelio Sankta Johano, fakte, skribas ke
“Neniu iam vidis Dion ; la solenaskita Filo, kiu estas en la sino de la Patro, Lin
deklaris†. (Joh. 1, 18).
Asertante ke Jesuo estas tiu kiu deklaris al la homaro la viza ?on de la Patro
(Joh. 1,18), Sankta Johano invitas la leganton priatenti la personon de Jesuo, ĉar nur en Li oni povas koni la veran viza ?on de Dio.
La ? Sankta Johano oni ne devas ekiri de anta ?formita ideo pri Dio por poste konkludi ke Jesuo estas ekzakte sama al Li. La enirpunkto ne estas Dio, sed estas Jesuo.
Ne estas Jesuo sama al Dio, sed estas Dio sama al Jesuo.
Ĉiu bildo de Dio kiu ne kongruas kaj ne koincidas kun tio kion Jesuo diris kaj faris estas neekzakta, mal ?usta bildo kaj ?i devas esti forvi ?ita.
Jesuo kondiĉas la konon de la Patro per tiu de Si mem :†Se vi min konus, vi konus anka ? mian Patron ; kaj de nun vi konas Lin kaj Lin vidis.†(Joh. 14,7).
Kondiĉante la konon de la Patro per tiu de Si mem, Jesuo komprenigas ke tiu dinamika kaj da ?ra kono kondukas al procedo de viva pleneco. Ju pli estas vera kaj a ?tentika la ani ?o al Jesuo, des pli granda estas la ebleco pri la kono de la Patro.
Sed unu el la disĉiploj, Filipo, ne komprenas la vortojn de sia majstro kaj
da ?rigas apartigi Jesuon disde la Patro : †Filipo diris al li : Sinjoro, montru al ni la Patron, kaj por ni tio sufiĉos. Jesuo diris al li : Ĉu mi estas kun vi tiel longan tempon,kaj vi min ne konas, Filipo ? tiu, kiu vidis min, vidis anka ? la Patron ; kiel vi diras :
Montru al ni la Patron ?†.
La religia tradicio pri Dio povas tiel kondiĉi individuon ?is malpermesi al li la sperton je la Patro. Filipo, kiu jam de longa tempo vivas kun Jesuo, ankora ? ne komprenis Lian identecon. Li ne komprenas ke en Jesuo manifesti ?as la Patro.
Jesuo estas la ununura fonto per kiu oni povas koni Dion (Joh. 1, 18) : la Patro estas ?uste sama kiel Jesuo.
Per Jesuo Dio ne plu devas esti serĉata.
Kiu serĉas Dion ekserĉas dia ?on pli imagan ol realan kaj li neniam atingas la finon de sia vojo.
Per Jesuo Dio ne estas serĉenda sed Li estas akceptenda.
Dum la serĉado estas tiom abstrakta kaj malproksima kiom estas abstrakta kaj nebula la bildo kiun oni havas pri Dio, la akcepto estas konkreta kaj senpera.
Ne temas pri serĉado de Dio, sed pri Lia akcepto kaj, poste, per Li kaj kiel Li oni devas direkti sian ekziston al aliuloj.
Asertante ke neniu iam vidis Dion la evangeliisto kontra ?diras kion la Sanktaj Skriboj mem asertas. En la Sankta Biblio trovi ?as klare dirite ke multaj homoj vidis Dion : Moseo kun Aaron, Nabad, Abihu kaj sepdek el la ĉefoj de Izrael kiam estis farita la Interligo sur la monto Sinajo, “Ili vidis la Dion de Izrael... kaj, tamen ili man ?is kaj trinkis.†(El.24, 10-11 ; 33, 11 ; Nomb. 12, 6-8 ; Read. 34,10).
Per sia aserto la evangeliisto relativigas la gravecon de tiuj asertoj : neniu iam vidis Dion. Pro kio ĉiuj priskriboj kiujn oni donis el Li estas ĉiuj partaj limigitaj kaj, foje, malveraj.
Ekskludinte ĉiujn homojn, fakte, la evangeliisto ekskludas eĉ Moseon. Ne,
Moseo ne vidis Dion, sekve la Dia le ?aro kiun li trasdonis ne povas manifesti la plenon de la Dia volo. Pro tio la Dia le ?aro ne nur ne helpas en la kono de Dio, sed ?i estas la baron kiu ?in malhelpas.
Ĉiam en la Prologo la evangeliisto skribas ke :
†la le ?o estis donita per Moseo ; la graco kaj la vero esti ?is per Jesuo Kristo†( Joh. 1, 17).
La Dia le ?aro i ?inta ne sufiĉa por esprimi la rilaton de la homo al Dio estas anstata ?ita per senĉesa komuniko de graco kaj vero, la fidela amo per kiu la Patro deziras rekunligi ?i al la homoj.
Por esprimi tiun profundan ?an ?on en la rilato al Dio estis bezonata novan rilaton (Interligon) kiu anstata ?u la malnovan.
Dum Moseo “la servanto de Dio†(Apok. 15, 3) proponis al la izraela popolo rilaton al Javeo kiel tiu inter servistoj kaj ilia Sinjoro (“Kaj servu la Eternulon†El. 23, 25), Jesuo,†filo de Dio†Mk.1, 1) malfermas la novan rilaton inter la filoj kaj ilia Patro, kiu bazi ?as sur senĉesa komuniko de amo :†Kiel la Patro min amis, tiel mi anka ? vin amis†(Joh. 15, 9 ; 14, 21-23).
La kondiĉo de la homo rilate al Dio ne estas plu tiu de la servisto al sia Sinjoro, sed tiu de la filo rilate al Patro kiu lin invitas atingi la dian kondiĉon. Kaj kiel Jesuo ne estas servisto de Dio, sed “filo de la Patro†(2 Joh. 1, 3), same kiuj ani ?os al Li, tiuj ne estos siaj servistoj (Joh.15, 15), sed, kiel filoj de la sama patro, ili estos siaj fratoj, kiuj kun Li kaj kiel Li estas vokitaj kunlabori al plano de Dio por la homaro (Mt. 28,10).
Se en la unua Interligo la rilato al Dio bazi ?is sur la obeo al sia Le ?aro, en lanova Interligo la rilato de la filo al la Patro bazi ?as sur la simileco kun lia amo (Mt. 5, 48 ; Lk. 6, 35). Estas signifoplena la fakto ke la obeo, kiu estas ilo je dispono de ĉiu religio por subigi la fideluloj al devigita kredo, ne aperas en la mesa ?o de Jesuo.
Neniam Jesuo petas ke oni obeu al Dio kaj eĉ ne al Li mem a ? des malpli al iu krejta ?o.
La Dio kiun Jesuo revelaciis esprimi ?as per la difino entenata en la Nova
Testamento :†Dio estas Amo†(1 Joh. 4, 8. 16).
Dio estas Amo kaj la amo povas nur esti oferdonata, alikaze ?i ne estas plu tia sed ?i fari ?as perforto.
Dio estas Amo kaj la amo ne povas sin montri per le ?oj a ? per doktrinoj, sed nur per agoj kiuj komunikas tiun amon.
Jen kial Jesuo dum sia agado ĉiam movi ?is pu ?ite de la amo de la Patro kaj ne de la respekto pri la le ?oj.
Ĉiufoje kiam li ekkonfliktis kun la obeo al la Dia Le ?aro kaj kun la bono de la homaro, Jesuo neniam hezitis kaj Li ĉiam elektis tiun ĉi lastan : amante la homon oni certas ami Dion (1 Joh. 4,7-16), honorante la homon oni honoras anka ? Dion. Ofte, kontra ?e, por honori Dion kaj Lian le ?on oni malhonoras a ? suferigas la homon.
En la Evangelioj la Le ?aro estas ĉiam ilo je dispono de la religiaj a ?toritatuloj por regi kaj subigi la popolon. Estas ili kiuj vokas la Dian Le ?aron, Le ?aro kiu ĉiam estas je ilia avanta ?o kaj neniam favoras la popolon.
La viza ?o de tiu Dio-Amo estos konatigita de Jesuo per la nomo Patro (Mt. 6, 9). Dum dio estas la nomo komuna al ĉiuj religio, Patro estas aparta nomo por la kristana kredo.

La Dio kiu ne plu ekzistas

Se oni povas koni la Patron nur fiksante la rigardon al la agado kaj al instruado de Jesuo, la bildo pri Jesuo kiu aperas je tio estas profunde malsama je tiu kiun oni konas pri la dia ?oj de la religioj.
La Dio kiu manifesti ?as en Jesuo ne premias la bonulojn kaj ne punas la
malbonulojn, sed al ĉiuj, sendistinge, Li transdonas Sian Amon, “ĉar Li estas bona al la nedankemuloj kaj malbonuloj†(Lk. 6, 35).
Dio ne amas la homojn ĉar ili estas bonaj, sed ĉar Li estas amo.
Esti amata de Dio ne dependas de la sinteno a ? de la respondoj de la homo, sed ?i dependas de la bonvolemo de la Sinjoro, tio estas de Sia amemo kiu direkti ?as sendistinge al ĉiu homo. Sankta Petro deklaras :†Dio min admonis, ke mi ne nomu ian homon profana a ? malpura†(Ag. 10, 28).
La “Gloro al Dio en la supera alto†, fari ?as sur la tero en la “ paco, inter
homoj Difavoro.†(Lk. 2, 14). Necesas substreki kiel, en la pasinteco, religia vido pri la rilato inter Dio kaj la homoj kiu bazi ?is sur la merito, sukcesis distordi tiun versegon de Sankta Luko kiu tiam estis tradukita :†Paco sur la tero por la bonvolemaj homoj†La paco estis rezervita nur al tiuj kiuj ?in meritis. Ne, la paco, vorto entenanta en si mem ĉion kio bezonas al la homa feliĉo, ne estas destinita de Dio al la bonvolemaj homoj, sed al ĉiuj homoj kiuj sin amas reciproke.
Per Jesuo la amo de Dio ne devas plu esti meritata sed ?i devas nur esti
akceptata. La Patro ne amas la homon la ? lia merito, sed la ? liaj bezonoj. Ju pli la homo bezonas tion des pli la Patro sin sentas nerezisteble altirita montri al li Sian amon (Lk.18, 9-14).
La akcepto de tiu bildo pri la Patro ka ?zis la transiron de la religio al la fido, de la obeo al simileco, de la merito al forofero, de la premio al donaco.
Kion Jesuo proklamis, tion Li anka ? praktikis, estigante, per sia sinteno al la pekuloj, grandan malkontentecon inter la piuloj kaj la gardistoj de la tradicio.
La filistroj protestas ĉar ili opinias ke se oni ne plu prezentas Dion kiu skoldas kaj punas la fiuloj, ho ve ! “kie konkludi ?os la afero ?
Se oni ne timigas la pekulojn per la penoj de iu puno, se oni ne ilin timigas per minaco flanke de Dio mem... ne estas plu religio !
Danke al Jesuo finas la religio kaj komencas la fido : ne plu temas pri kio la homo estas devigata fari por havigi al si la amon de Dio, sed temas pri la respondo de la homo al la amo kiun la Patro komunikas al ĉiu homo.

La kulto al Dio.

La nova ?o pri Dio alportita de Jesuo estis anka ? la motivo de Lia morto mem ; Jesuo, la “Dio kun ni†(Mt. 1, 23) montris, dum Sia instruado kaj en la praktiko, ke laPatro deklaras sian amemon sin metante je la servo de la homoj.
La bildo pri Dio je la servo de la homaro havis dis ?iran efikon por detrui
 ?isfunde la koncepto mem pri religio, kiu bazi ?is sur la servo kiun la homoj estis devigata oferi al Dio, kaj kiu altiris sur Jesuon la mortigan malamon de ĉiuj membroj de la medio, el a ?toritatuloj, kiuj sur la religio fondis sian povon kaj sian presti ?on, ?is la popolo, kiu sin sentis protektita de la religia praktikado.
La viza ?o de Dio kiun Jesuo proponis estis tute nekonata en la religia tiutempa sceno, kaj ?i markas la difinitivan transiron de la religio al la fido : ne estas plu la homo je la servo de Dio, sed Dio je la servo de la homoj, Dio kiu “venis, ne por esti servata, sed por servi†(Mk. 10, 45 ; Mt. 20, 28).
En ĉiu religio estis kaj estas instruate ke la homo havas kiel ĉefan taskon servi sian Dion (Read. 13, 5) : iu Dio kiu estas ĉiam prezentita kiel tre postulema re ?o, kiu senĉese postulas ion al la homoj, forpreninte de ili a ?ojn (“la komenca ?on de la unuaj fruktoj de via tero alportu en la domon de la Eternulo, via Dio†, (El. 23,19), tempon
(El. 20, 8-11) kaj energion (El. 6, 5) pro servado kiu estis farita precipe pere de la kulto.
La Patro kiun Jesuo konigas al ni estas Dio kiu anstata ? ol forpreni ion, tion Li donacas, kiu ne etigas la homon, sed lin pliigas.
La bildo de Dio je la servo de la homaro tiom gravas por Jesuo ke dum la Lasta Vesperman ?o, post kiam Li estis Sin ofertita kiel viva nutra ?o al siaj disĉiploj (pano kaj vino) Li diras : mi estas meze de vi kiel la servanto.†( Lk. 22, 27). La servado estas la ago kiu malka ?as la identecon de Jesuo kaj ĉeestigas kaj konebligas Lin kiam li resurektas :†Kaj ili rakontis tion, kio okazis sur la vojo, kaj kiamaniere li rekoni ?is
al ili en la dispecigo de pano.†(Lk. 24,35 ; Joh. 21, 9, 14).
La Dio kiun Jesuo konigis al Siaj disĉiploj ne sintenas kiel re ?o sed kiel
servisto de la homaro. Renversante logikon kaj kutimon, Jesuo komparos Dion kun dommastro kiu reveninte hejmen dum profunda nokto post voja ?o kaj trovinte la servistojn ankora ? veki ?antajn, anstata ? ol sin servigi “sidigos ilin por man ?i, kaj mem venos kaj servos al ili.†(Lk. 12,37). Dio ne volas la homojn je Sia servo, sed
kun Li kaj kiel Li ilin volas je la servo de la aliuloj.
La Patro de Jesuo estas iu Dio kiu metas ĉiun Sian amforton je dispono de la homoj por ilin altigi samnivele kiel Si. Pro tio dum la Lasta Vesperman ?o Jesuo,†la Sinjoro†faras servistan laboron por ke la servistoj sin sentu sinjoroj (Joh. 13, 1-17).
Akceptosigno, la lavado de la piedoj al la gasto estis tasko de la malsuperuloj al la superuloj : de la ne hebrea sklavo al sia mastro mem, de la virino al la edzo, de la filoj al la patro (1 Sam. 25, 41) kaj de la disĉiploj al la instruisto.
Lavante la piedojn al la disĉiploj Jesuo, la Homo-Dio, atestas ke la vera
grandeco ne konsistas en la superregado sed en la servado de la aliuloj. Jesuo sin metante en la lasta loko ne nur ne perdas Sian dignon, sed Li montras tiun veran, tiun dian : †Mi, la Eternulo, la unua, kaj kun la lastaj Mi estas la sama.†(Jes. 41, 4).
Jesuo ne humili ?as sed Li malhumiligas la aliulojn.
La homo elmontras sian dignon ne kiam li estas servita, sed kiam li, vole, sin metas je la servo de la aliuloj.
La Dio de Jesuo ne ensorbas la energion de la homoj sed Li komunikas al ili la Siaj. Li estas Dio kiu postulas esti akceptata por kuni ?i kun la homo kaj plivastigi lian ekziston en dimensio kiu ne interrompi ?os eĉ ne de la morto.
Kiam la homo, senrezerve, akceptas la da ?ran krean agon de la Patro, li sentas naski ?i en si mem nekonataj kapabloj je vivdonacoj kiuj kiam ili estas akceptitaj kaj transformitaj en konkretaj agoj favore al aliuloj metas la homo en perfekta agordo kun sia Sinjoro por fari ?i ununura a ?o kun Li (“ mi en ili, kaj Vi en mi, por ke ili perfekti ?u en unu “ Joh. 17,23).
Finis la epoko de la temploj, finis la tempo de la sanktejoj. La ununura sanktejo en kiu montri ?as la amo de Dio estas la homo. Dum en la malnova sanktejo la homoj povis eniri nur je difinitaj kondiĉoj kaj fakte multaj homoj estis ekskluditaj el ?i ĉar ili estis konsideritaj malpuraj a ? malindaj je ?i, la nova sanktejo, la komunumo de Jesuo, ne atendas ke la homoj alproksimi ?u al ?i, sed estos ?i kiu iros renkonten al la
homoj, aparte al tiuj kiuj sin konsideras kiel ekskluditaj a ? rifuzitaj de Dio, por montri al ili la amon de iu Dio kiu al ĉiuj oferdonas senkondiĉan amon.
Tiu estas la Dio de Jesuo, iu ajn alia bildo je Li apartenas al la “dio kiu ne
ekzistas†.