Kiam li lante veturis tra la nebulo sur la glaciigita kaj ne ?kovrita
vojo per sia ru ?a malnova Citroen 2CV, li subite vidis flugi alte super
si du an ?elojn en silkaj nigraj vestoj. Ili havis nigran glatan hararon
kaj grandajn blankajn flugilojn. Krome ili tenis ĉenon kun nigraj perloj
en la bu ?o. Ili flugis unu apud la alia. Ĉiu el ili tenis dekstramane
longan po ?lampon, kies konusforma lumo fakte montris la vojon. La frido
videble ne ?enis ilin. Ili turnis la kapojn al la a ?to de Sortner kaj
mansalutis lin. La an ?eloj subridis kaj diable rikanis.
La unua penso de sinjoro Sortner estis, ke tio ne povas esti ! „Tio estas
nur optika fenomeno“, li diris trankvilige al si mem. Sed li ne povis
konvinki ?i pri tio, ĉar la an ?eloj ne malaperis kaj flugis plu sen hasto
iom anta ? li. Li sekvis ilin sur kelkaj montetoj ?is malsupren en la
valon. Leo Sortner estis mezgranda forta viro, kiu a ?is preska ? kvindek
jarojn.
Kvankam li estis naskita en Germanio, li aspektis kiel arabo. Lia frunto
estis alta, li havis nigran, sed jam iom maldensan hararon, ege indan
viza ?on kaj mentonan barbon, kiu etendi ?is sub la razitaj vangoj ?is la
kaphararo. Per siaj peĉonigraj okuloj li fikse rigardis la an ?elojn. Li
ankora ? nun ne povis akcepti, kion li vidis. Preska ? sian tutan vivon li
laboris kiel leterportisto, kaj en tiu tempo li vidis multon, anka ?
sufiĉe grandan kvanton da frenezuloj. Sed ridantajn flugantajn an ?elojn
li vidis ankora ? neniam. Sinjoro Sortner ne estis fantaziulo kaj anka ?
ne adoranto pri esoteraj libroj. Li ne estis ulo, kiu supozas en ĉiu
neidentigebla flugobjekto eksterterulon. Tial li certe estis pli ?okita
ol kredanto de mirakloj.
Kiam la trankvile ?vebantaj an ?eloj atingis la sekvan urbeton kaj subite
plirapidi ?is kiel artaj aviadilistoj, anka ? Leo Sortner tretis pro
scivolo sur la akcelilon. Multe tro rapide li sekvis al la an ?eloj. Kiam
li atingis la foirplacon kaj pro la persekuto pretervidis la multajn
policajn a ?tojn kaj policanojn, kiuj staris unu apud la alia, li povis
pretereviti ilin nur en la lasta momento. Ok policaj oficistoj ĉasantaj
fu ?antan teroriston el la eksterlando, kiu envenis kiel nele ?a
enmigrinto, ?eti ?is kiel hordo da hundoj de ĉiuj flankoj sur la aĉe
aspektantan francan kamparana ?ton de sinjoro Sortner kaj haltigis ?in.
Kelkaj el ili havis pistolon a ? eĉ mitraleton en la mano. La civitano
Sortner estis tiom perpleksa pri tio, ke li ne sukcesis malfermi la
riglitan pordon.
„Eliru ! Malfermu ! Ela ?ti ?u !“ tondris de ĉiuj flankoj. Al unu el la
atakintoj sa ?ne la reago de Sortner da ?ris tro longe, ĉar li senpacience
tretis per piedo kontra ? la pordeton. Tiam ili krude ?iris sinjoron
Sortner el la a ?to. Ĉe tio la ledomonujo de Sortner nerimarkite falis el
ties jako en metalan paperkorbon starantan apud la a ?to.
Post kelkaj sekundoj la kaptito jam ku ?is kun la viza ?o sur la degelita
ne ?o de la placo, kun la manoj surdorse, katenita per fera oko. Li levis
la rigardon kaj vidis super si la subridantajn an ?elojn, kiuj kun
malice ?ojaj viza ?oj alte rondcirklis super la placo. Jen mankas nur la
trompetoj de la arkian ?elo Gabrielo, pensis sinjoro Sortner grumble.
Malla ?te li diris al la policisto, kiu premis piedon en lian flankon :
„Ĉu vi ne vidas tie super ni la nigre vestitajn kristnaskajn an ?elojn !“
La policisto, kiu pensis, ke li volas mistifiki lin, ekkriis sen eĉ
suprenrigardi : „Okulojn sur la teron ! Idioto !“ Ĉe tio li celis per la
pistolo sur la kapon de sinjoro Sortner. Tiam oni forkondukis la viron,
kiu pretendis esti nenio alia ol tute normala vizitinto de kristnaska
foiro en najbara urbo.
En la policejo ili traserĉis liajn po ?ojn, forprenis lian hava ?on kaj
metis lin en aresttĉelon, kie kutime ebriuloj pasigas la nokton – por
devigaj dudek e ?roj. La inventaro de la morna ĉelo konsistis el fera
lito kun matraco kaj kovrilo, el necesejositelo kaj lavabo. Por
malvarmigi la ?velintan maldekstran manartikon per akvo, Sortner
malfermis la kranon kaj fride lavis sin. Kiam li denove povis pensi
klare, li ĉirka ?rigardis kaj malkovris ru ?an sonorilbutonon en la ĉelo,
kiun li tuj elprovis. Alarmsonorilo ek ?rikis. Du gapantaj policanoj
alvenis kaj kondukis lin en la polican receptejon. Nur nun le ?tenanto
pridemandis lin.
„Kiel vi nomi ?as ? Kiam kaj kie naskite ? Kie vi havas vian pasporton a ?
alian identigilon ? Vian a ?tokondukistan licencon, la paperojn por la
a ?to ? A ? ĉu vi eble tute ne havas ion tian ?“
„Ĉio ĉi estas ja en mia ledomonujo en la jakopo ?o“, respondis Leo
Sortner kolere, supozante, ke ili erare enĉeligis lin por iu alia.
„Aha, kaj kie do estas via monujo ?“ la le ?tenanto demandis kvaza ? boje.
„Tiun vi ja ne eble ?telis de mi ?“ elkreve kriis Sortner.
„Bridu vian langon, impertinentulo ! Vi vagadas dum semajnoj nekaptite en
nia lando, kaj ni – kiuj pro vi havas la tutan spektaklon – ?telis vian
monujon. Pripensu tion, kion vi diras !“
„Nele ?e ? Kial nele ?e ? Mi estas naskita en Gera. La monujon mi havis ja
en mia jakopo ?o. Ĉu vi ne komprenas tion ? Kie aliloke, ĉu ? Ĝi devas esti
tie, se ?i ne elfalis, kiam oni el ?iris min el la a ?to.“
La oficisto, kiu iom miris pri la perfekta turingia dialekto de Sortner,
pripensis la aferon kaj tiam elsendis kolegon. Sed tiu trovis neniun
monujon sur la placo. La pridemandanto fari ?is nun pli kaj pli la ?ta.
Sinjoro Sortner pacience ĉion respondis la ?vere kaj eĉ indikis du
telefonnumerojn de konatoj. La le ?tenanto ne kredis eĉ vorton el tio.
Tiam sinjoro Sortner provis novan taktikon per petegoj, li petegis
preska ? surgenue, ke oni lin lasu iri hejmen, ke li ne estas tiu, kiun
ili serĉas, ke ili bonvolu fine diski la numerojn jam delonge
indikitajn. La oficiro faris tion, sed neniu respondis.
„Nu do“, li diris nur.
Sinjoro Sortner komencis nun paroli pri la kristnaskaj an ?eloj, kvankam
li jam divenis, ke li prefere ne faru tion. La juna le ?tenanto, kiu
malamike rigardis lin per sia kvarangula viza ?o, mal ?ate demandis : „Kion
vi diras ? Du mensmalsanaj an ?eloj kun po ?lampoj ?vebis alte super la
foirplaco. Ĉu vi opinias tion serioze ?“
Leo Sortner ne respondis, sed ?emis nur, li komprenis kiel sensencaj
devis ?ajni liaj respondoj el la vidpunktoj de la le ?tenanto. Ekde nun
li silentis obstine. Tial oni rekondukis lin en la ĉelon.
La polico denuncis lin ĉe la prokuroro pro mankantaj paperoj kaj
nepermesita restado en la lando. Oni kondukis lin al la esplorju ?isto.
Post la pridemandado la ju ?isto diris seke al li : „La ? la evidentaj
cirkonstancoj ni beda ?rinde devos aresti vin por plia esploro dum kelke
da tempo.“
„Kion vi diras, bonvolu, ĉu vi intencas enprizonigi min ? Ĉu vi
frenezi ?is, sinjoro ?“ demandis ekscitite sinjoro Sortner, kiu tute ne
estis sperta pri tiaj aferoj. La esplorju ?isto, kiu ne movi ?is eĉ per
okulharo, sen ?enite parolis plu : „Post detala pripensado mi decidis kiel
esplora ju ?isto, ke ni nepre devas ekzamenigi vin rilate vian mensan
staton. La ju ?ista decido de la unuadistanca tribunalo pri la permeso de
via ses-semajna enfermita restado ankora ? estos sendita al vi.“
„Kial vi faras tion ?“ sinjoro Sortner demandis malespere, kvaza ? trafita de klabo.
„Nu, kial do, sinjoro, ĉar vi tute serioze asertas, ke vi vidis du
plenkreskajn an ?elojn, kiujn vi sekvis per via a ?to post via vizito de
la kristnaska foiro en Ne ?omonto. Tion ni ne povas akcepti tiel simple,
kiel vi eble imagas tion, sinjoro, ĉar en tiu mondo, kiel ?enerale estas
konate, neniuj an ?eloj efektive ekzistas.“ Tion la ju ?isto respondis
kun sarkasma rideto.
Sinjoron Sortner ĉio ĉi memoris pri inkubo. En la longa veturo per
malsanula ?to, firmpinĉita inter du flegistoj, li eĉ timis, ke oni povus
lin pafmortigi ie enarbare, ĉar ili eble volis forigi lin. ’Nu, sed ni
ne plu vivas en la fa ?ismo, ĉu ?’, li pensis.
Balda ? li rajtis eliri el la a ?to, anta ? longe entendi ?anta dombloko el
ru ?aj bakitaj brikoj, kies fenestroj parte estis provizitaj per feraj
kradoj.
En la psikiatra kliniko „Kompatema samariano“ oni jam atendis lin. Oni
kondukis lin en la fermitan sekcion. Kiam la flegisto ferm ?losis la
pordon post li, Sortner pensis kolere, ke li nun do estas en la
frenezulejo ! ’Nur pro tio, ĉar mi vidis ion, kio la ? la la ju ?isto ne
eblas vidi. Hm. Tiel rapide tio do iras’, li pensis timigite.
En la restada ĉambro televidilo montris sur la kanalo Pro 7 kiel du
junuloj el la amuza socio insultas sin reciproke esti idioto, porko,
mensmalsanulo, patrinfikulo ktp, instigata de rikananta moderatorino,
kiu aspektis pro sia frizo kvaza ? ?i ?uste falis el lavma ?ino.
Handikaptito en rulse ?o spasme konvulsie provis rekti ?i, kiam li
ekrigardis la novulon Sortner. La flegistino, kiu staris ĉe li, kriis :
„For de ĉi tie !“
Li retiri ?is en irejon, en kiu li kunpu ?i ?is kun ?anceli ?anta oldulo
aspektanta kvaza ? li prenas drogojn. Inoj kun fantomaj viza ?oj kapjesis
letargie al li. Sed unu el il kuris ekscitite tien kaj ĉi tien kaj
murmuradis : „Alie mi devos voki la ĉasiston kun la pafilo ! Alie mi devas
voki la ĉasiston kun la pafilo !“
Fine li atingis la sekcian ĉambron de la flegistaro. Ĝi estis ?pareme
meblita. Cigaredoj ku ?is sur la tablo, kaj kajero kun la surskribo :
„Kiel mi nutru mian hundon !“ Leo Sortner montrofingris al la cigaredoj.
Sed tuj iu kriis : „Fingrojn for, he !“
Sinjoro Sortner instinkte kapklinis. Demandite pro lia nomo, li
prezentis sin modeste. Tiam oni donis al li certan likva ?on en glaso.
Kiam la efiko ekis, li volis defendi sin kontra ? la flegistoj, sed li
falis balda ? en profundan dormon, el kiu li veki ?is nur sekvamatene.
Kiam li ku ?is ankora ? tute dormema en lito, li sentis subite pikantan
doloron en la brako. Li a ?dis voĉojn, sed iel li pensis, ke li ankora ?
son ?as. Kaj tiam li ekvidis, ke oni prenas sangon de li. Lia bu ?o estis
seka kaj la lango sen ia percepto. Eĉ lian kombilon, kiun li rajtis
reteni ĉe si en la policejo, oni forprenis de li. Anka ? lian ne plu
funkciantan po ?otelefonon, kiun la policanoj ?ajne pro iu tute
nekomprenebla neglekto lasis al li. La flegistoj diris la samon kiel la
policanoj : „Ni konservos tion por vi. Kiam vi estos enliberigata, oni
redonos ĉion al vi, ne aflikti ?u pri tio, ni ja ne volas prirabi vin.“
Iam pli malfrue ili montris al li la necesejojn kaj la lavĉambrojn. Ĉar
li estis devigita enpreni la tablojdojn en la ĉeesto de la flegistino,
li ribelis. Li rifuzis la enprenadon per sia tuta forto. Ju pli oni
devigis lin, des pli li kontra ?is tion. La flegistinoj skuis la kapojn
kaj eliris. Du fortikaj flegistoj envenis, kaptis lin kaj ?etis lin sur
la liton, kie ili tenis lin kvaza ? ili volus strangoli lin, sed ili
tamen nur rapide pu ?is la tablojdojn en lian bu ?on, kaj nur tiam
liberigis lin, kiam li jam glutis ilin ĉiujn.
Kiam li trankvili ?is post tiu atako, li ?uris al si, ke li neniam denove
protestos kontra ? la enprenado de tablojdoj – pro timo, ke tiu brutala
perforta agado povus ripeti ?i.
La donitaj psikofarmacia ?oj komencis efiki. Unue li ankora ? faris
nemotivitajn diablajn grimacojn, movis la langon en la bu ?o en ĉiu
direkto, sed tio balda ? fini ?is. Tiel Sortner iom post iom kutimi ?is la
novan situacion.
Por la man ?oj oni vokis lin. Poste li devis ĉiufoje iri al la
medikamenta eldonejo. Li ricevis haldolotablojdojn en tiom granda dozo,
ke ili faris lin pli kaj pli deprimita kaj pli laca. Post semajno oni
metis lin el la granda salono en dulitan ĉambron. Ĉi tie li konati ?is al
Roĉjo, la civilservanton. Kiam tiu razis lin la unuan fojon, sinjoro
Sortner demandis : „Kial cetere mi ne rajtas razi min mem ?“
Roĉjo, kies ?ustan nomon neniu sciis, respondis : „Tion ĉi tie devas fari
la civiluloj, do ekzemple mi. Vi rajtas fari nenion. Eĉ la suicido ne
estas permesita al vi.“ Tiel ili ekbabilis kune. Roĉjo malamegis sian
laboron en la „rabia domo“, kiel li nomis la konstrua ?on el ru ?aj
brikoj.
„Se mi estus sciinta tion, kio ĉie tie videble estas tute normala, mi
prefere estus irinta en la armeon, pro mi eĉ al Irako. Mi devas purvi ?i
ĉi tie en tiu frenezuldomo por la ridinda salajro de 282 e ?roj monate eĉ
la plej kotajn ejojn, kiuj imageblas, kvankam ili permesis al mi
softvartistan laborlokon. La sekcia ĉefo estas furiozulino. Ŝi faras la
tutan spektaklon ankora ? pli neeltenebla ol ?i jam estus sen ?i. Ĉi tie
malamegas ĉiu ĉiun. Kredu min. Mi plen ?topas min per medikamentoj, por
ke mi transvivu tion.“
Ĉar Sortner a ?skultis lin sen interrompi lian parolfluon, Roĉjo komencis
fidi lin iomete kaj eĉ rakontis al li, kiel li ?telis tablojdojn de la
pacientoj kaj elprovis ilin, kaj kiel li tial pli malfrue ekhavis anka ?
la ideon prizorgi al si en la apotekoj la la ?le ?an DXM.
Kiam li ĉe alia fojo a ?skultis de Sortner ties harhirtigan rakonton ?is
la fino, li diris nur : „Estas jam strange, kion vi rakontas, sed vi ne
estas la unua, al kiu tio okazis. Sed mi pensas, ke mi povas helpi al vi
en tiu okazo. Ni voku telefone pro vi la civilkura ?ulinon Liza de la
registrita unui ?o „FOR DE ĈI TIE !“ Tiuj subtenas enfermitojn kiel vin.“
Ridante li aldonis : „Vi estas pli bon ?anca ol mi, homo ! Al mi ĉi tie
neniu helpos, min oni devus unue enfermi kiel vin, anta ? ol iu eble
helpus al mi.“
Tiam li fari ?is meditema kaj diris : „Pro la an ?eloj, tio estas vere
stranga. Ĉi tie cirkulas onidiroj – kaj eĉ la flegistaro kredas tiujn
stulta ?ojn. La ?dire aperas ĉi tie ĉiujare du dan ?eraj an ?eloj kun
blankaj flugiloj, kiuj faras iujn malica ?ojn. En lasta jaro, anta ? la
granda kristnaska festo en la kliniko ili la ?dire staris ĉe la fu ?o de
enfermito rikane ĉe la pikdrata barilo, kiam la fu ?anto trafosis sin per
?pato eksteren. La viro kredis, ke li estas la savonto, kaj ke lia
tempo finfine estas veninta, kiel li notis tion en sia taglibro. Tio
tiam havis tragikan finon. Kiam ili ekstere tute ne trovis atenton kaj
oni eĉ ridis pri li, li ?etis sin anta ? trajnon ! ?urnalistostudento
kolektis la faktojn, aliokaze oni scius nenion pri tio ! Pri tiaj aferoj
oni ĉi tie normale ne parolas. Ha jes, preska ? mi forgesis la
telefonvokon al Liza ! Mi tuj faros tion por vi.“
Åœi venis tuj. La afabla malgranda blonda bonulino a ?skultis atente, kion
sinjoro Sortner diris al ?i kaj ?i notis tion kaj tion. Åœi balda ?
konvinki ?is, ke li diris la veron, do, ke li vere vidis en sia imago la
an ?elojn. Sed tio por ?i tute ne estis sufiĉa ka ?zo, ke oni forprenu de
li la liberon. La energia damo prefere tuj kunprenus lin eksteren. Sed,
ĉar tio ne eblis, ?i minacis la ĉefinon de la kliniko, ke ?i informos la
gazetojn pri tiu skandala traktado de liberaj homoj. Ĉar tiu konis ?ian
unui ?on kaj timis seriozajn sekvojn por si mem, ?i ordonis, ke oni
eklo ?igu sinjoron Sortner provizore kaj neoficiale en la malfermita
sekcio. Liza informis la konatojn de sinjoro Sortner pri lia provizora
restado, tiuj jam volis publiki serĉanoncon. Krome ?i telefonis la dikan
Kuno en la ofico por trovita ?oj, kiu estis amiko de ?i : „Diru foje ;
Kunĉjo, ĉu tio povus esti, ke trovi ?as ĉe vi la monujo de certa Leo
Sortner, kiu estas trovita ĉirka ? la dua advento sur la foirplaco ?“
La respondo venis tuj : „Efektive, ni havas ?in, de kie vi scias ?
Laborprovizito de la laboroficejo trovis ilin ĉe la purigado de la
„Placo pri Homaj Rajtoj“ en paperkorbo. Tiu homo devus ricevi ordenon
pro lia honesteco. Kvankam li ricevas por tiu laboro de la laboroficejo
nur 1,50 e ?rojn po horo aldone, li tamen transdonis la monujon kun ĉiuj
paperoj al mi. Kion vi diras pri tia sanktulo ? Sed tiel estas, la
malriĉuloj estas kutime la plej honestaj. Estas nur doma ?e, ke la nomita
Leo Sortner ?ajne ne volas rehavi la a ?ojn, kvankam ni skribis al li.
Ĉu vi ion scias pri li ?“
Liza, kiu ĉion klarigis al Kuno, ege ?ojis pri la informoj. Ŝi iris al
la policejo, ’por fini grandan maljustecon ka ?zitan de la polico’, kiel
?i diris al la de ?oranta policano. La oficisto, kiu jam konis ?in, tuj
defendis siajn kolegojn : „Kial vi ĉiam devas enmiksi ?i kiel u-n-u-i ?o,
tiun vorton li moke longigis, en tiajn aferojn, ĉu vi scias nenion pli
bonan, pri kiu vi povus okupi ?i en via libera tempo ?“ li diris bruske.
Sed Liza ne lasis for ?ovi sin de li. Ĉar la afero, post telefonvoko ĉe
la ofico por trovita ?oj estis pli ol nur klara, restis al la malafabla
oficisto nenio alia krom zorgi por la ĉesigo de la proceso.
Da ?ris ankora ? certan tempon, ?is la solena momento venis, kiam Sortner
vere estis enliberigata. Li adia ?is de Roĉjo, kiu ?ojis kun li, kvankam
li anka ? iom beda ?ris, ke li perdas agrablan interparolkamaradon. Kiam
sinjoro Sortner jam staris kun Liza ekstere anta ? la ru ?a bloko, alte
super la urbo, ili rigardis malsupren sur la ne ?okovritajn tegmentojn en
la valo, kiuj kun la blua ĉielo havis trankviligan efikon al amba ?. Li
?ojis, ke la normala vivo denove povos komenci ?i, kaj ?i estis kontenta,
ke ĉio iris tiel rapide kaj glate. Sed kiam li ankora ?foje
retrorigardis al la enirejo de la kliniko, diskuris horora tremo sur lia
ha ?to. La du blanke flugilitaj an ?eloj en nigraj vestoj staris tie. Ili
svingis salutante permane al li. Unu el ili klakis per la lango kaj
poste vulgare lekis la lipojn. La alia subridis kiel frenezulo kaj
frapis ĉe tio per la montrofingro sur grandan ?ildon, sur kiu legeblis :
ÄœOJAN KRISTNASKON, FRENEZULO !
Sinjoro Sortner ekkaptis manon de Liza kaj signis per mieno tute pale al
la pordego. Kiam Liza ektimigite turnis tien, la frenezaj nigre
vestitaj kristnaskaj an ?eloj jam denove estis malaperintaj. Eĉ Leo
Sortner denove dubis, ĉu la an ?eloj ekzistas vere nur en lia
fantazio.Kaj se ili vere ne ekzistas, kial ekzistas tiuj onidiroj pri
ili ? Sortner ne sciis respondon.
Kiam li eniris en la ar ?ente grizan Peugeot de Liza, li ankora ?foje
firme enspiris la fre ?an vintran aeron kaj poste bruligis cigaredon,
kiun Liza kunhavis por li, kvankam ?i mem tute ne ?atas la fumadon.
Sinjoro Sortner ne sciis kiel adia ?i de Liza, li rompis al si la kapon,
kio estus inda kaj kio ne. Fine li aludis, ke li ?ojus, se ?i veturus
lin al la policejo, poste eble eĉ hejmen, kio dependus de tio, ĉu li
ricevus la a ?ton, ĉu ne. Sed Liza, la protektanta an ?elo el karno kaj
sango, startante la motoron, kontra ?diris firme : „Ne, ne, Leo, tiel
rapide vi ne hejmeni ?os. Ni ja nur nun vere komencas reordigi ĉion. Unue
ni devas iri al kuracisto, kiu estas je nia flanko, por havi ateston
pri via sanstato, tiam ni iros al la policejo, pro via amuza ru ?a a ?to.
Mi estas scivola, kie la kruduloj havas ?in, kaj ĉu ili jam riparis la
a ?ton. Eble ili devos pagi por la kaputa pordo, a ? ni denuncos ilin pro
misuzo de ilia a ?toritato.“
Tiam ?i hezitis momenton, oblikve rigardis lin kaj aldonis : „Kaj se vi
emas, ni festos kune vian sukceson kaj Kristnaskon en mia dometo, en la
hejtita vintro ?ardeno, kun la aliaj helpantoj el nia unui ?o, ĉu
konsentite ?“
Leo Sortner estis kortu ?ita. Subite, post ĉiuj tiuj strangaj okaza ?oj,
liaj okuloj fari ?is malsekaj. Li estis tre emociita. Dum momento li
vidis Lizan en siaj pensoj kiel inan Jesuon kun ora a ?reolo. Tio eĉ pli
embarasigis lin. Tial li nur kapjesis kaj turnis kun honta sento la
kapon flanken.’
Admirinda Liza’, li pensis. ’Ĉu mi estus por ĉiam tie, se ?i ne helpus
al mi ? Ĉu mi havus la forton liberigi min mem sen solidara helpo ? De kie
?i prenas nur sian forton, tion mi volus scii.’