La estonteco de Sankta-Imjero kaj la esperantlingvanoj

Apena ? sep jarojn post la fondi ?o de la Unua Internacio, en Majo 1871, ekokazis historia malvenko de la laboristaro, tiu de la pariza Komunumo. Dudek miloj da personoj estis mortpafitaj dum la Sangabunda Semajno. Tiam, la subpremado nur ekis. En 1872, pli ol unu jaron poste, da ?ris la deportado de miloj da kondamnitaj komunumanoj al malproksima insulo de Nov-Kaledonio. En tiuj obskuraj cirkonstancoj, en a ?gusto de tiu ĉi jaro, en valo de la svisa ?uraso, kiu prezentas lulilon por la liberecana movado (anka ? por la horlo ?a industrio), okazis la origina kongreso de Sankta-Imjero (Saint-Imier). Äœi stampis la grupi ?on de la anar ?iistoj je la plej lar ?a internacia nivelo. Poste, en la sama spirito, diversaj asocioj kaj federacioj estis kreitaj ie tie. Sed Sankta-Imjero anka ? sankciis la disi ?on de la Unua Internacio anta ?e fondinta en 1864. Malanta ? tiu trista historio, bone konita, jam videblis la diseri ?o de la tutmonda socialisma movado.

Anglaj kaj francaj sindikatistoj, diverstendencaj, estis la iniciatintoj de la asocio de 1864. Ja pli ol laborisma tamen, tiu ĉi sin celis plurisma kaj universalisma. Certe, ?ia statuto proklamis, ke "la emancipo de la laborista klaso estu la tasko de la laboristoj mem"… Sed preter la nuraj laboristoj estis koncernita la tuto de tiu homaro – ekspluatita, bestigita, proletarigita far la superreganta sistemo kaj ties jam senkatenigita kreskado. La Asocio ambiciis la abolon de ĉia formo de prostituado de iuj homoj al aliaj, komence de ?ia nuntempa plej disvastigita formo de la salajrata servuto. Äœi pli ?enerale celis finfini tiun formar ?enigon, kiu atingas hodia ? sian plej lar ?an planedan skalon.

En A ?gusto 2012, memore al la fama kongreso tie okazinta 140 jarojn anta ?e, liberecana internacia renkonti ?o estas denove planita en Sankta-Imjero. Multaj inter la alternativuloj konsideras fundamenta tiun venontan eventon. La nova ari ?o jam sin enskribas en la presti ?a tradicio de 1864. Äœi intencas esti malfermata al la diferencaj tendencoj, kiuj konstistigas la liberecan socialismon. Äœi plie celas esti alirebla, sendiskriminacie, por la tuta popolo kun tiu notinda kaj necesa restrikto, ke ne estos tolerataj "la esprimo kaj la montro de la rasismo, de la seksismo, de la ksenofobio, de la gejofobio kaj de ĉia formo de perforto kaj de diskriminacio".

Estas do pli ?enerale koncernataj de tiu renkonti ?o la grandega plimulto da esperantlingvanoj, inter ili niaj kamaradoj de SAT kaj de ties fratecaj asocioj. Nia ari ?o estis fondita en Prago en 1921 far progresemaj aktivantoj el diversaj originoj. Ili elektis Esperanton kiel laborlingvon. Ekde tiam SAT sin ankris en la logiko de la Unua Internacio kaj pli eksplicite en la kampo de "la Laboristaro tutmonda" (1a artikolo de la statuto). SAT klare precizigis krome, ke ?i ne povas esti "partipolitika". Tiu specifo, kiu celis kompreneble la politikaĉon, neniel malebligis ?is nun la ani ?on de diversaj aktivantoj el variaj originoj : ĉu politikaj, sindikataj a ? asociaj – ilian ari ?on la ? frakcioj kaj ilian da ?reblan kunekziston (kiu cetere neniel ekskluzivas la debaton).

Ni finfine memoru, ke en tiu 1a artikolo mem de la statuto, SAT vigle sin distingis de la liberala obskurantismo, klare ambiciante por la tuta homaro ties aliron "al la kiel eble plej alta ?tupo de civilizo kaj kulturo". Tiel, ekde ?ia naski ?o, SAT enskribi ?is en la idaro plurisma kaj libereca de 1864. Sed ?i neniam diseri ?is pro malkonsentoj ajnaj. Äœi poste ?uldis sian postvivon al la genio de unu el siaj ĉefaj fondintoj, Eugène Lanti (1879-1947), kies granda toleremo kaj senpartieco egalis nur lian doktrinan rigoron. Hodia ?, spite al iu notinda senforti ?o, SAT da ?re montri ?as kiel ia Unua Internacio, kiu sukcesus postvivi.

Fakte, la internaciismo jam spertis kelkajn fiaskojn, notindajn, kiam SAT krei ?is. Ni jam scias, ke la Unua Internacio de 1864, plurtendenca, forpasis de kelkaj jardekoj pro politikaj kaj strategiaj malkonsentoj. Poste ekokazis siavice la disfalo de la Dua, social-demokrata, kiu eksplodis komence de la Unua Mondmilito rekte pro la furiozi ?o de la e ?ropaj naciismoj.

Tiam, en 1919 fondi ?is la Tria, komunisma (Komintern), kiu per la mastrovortoj "disciplino", "kontra ?reformisma" a ? "kontra ?-maldekstrisma lukto", ne ĉesis deflanki ?i direkte al la a ?toritatismo. Somere de 1921, dum esperantlingvaj aktivantoj konstruis la bazon de SAT en Prago, la Kominterno sankciis sian a ?toritatisman renverson per la eksigo de la konsilantaristoj Gorter kaj Pannekoek. Submetita al Moskvo, ?i jam perdis ĉian sendependecon. Jam la subpremo de unu nova Komunumo, tiu de Kronstadt, estis okazinta, kun nova procesio da mortintoj kaj deportitoj. La ?vice de la fiaskoj de tiu internaciismo, endus anka ? mencii la Internaciojn la ? numero "dua kaj duono", "kvar"… finfine iu "kvina", kies naski ?on certaj aktivantoj ne ĉesas prognozi, kaj kiu povas nur lasi ?vebi ĉe ni iun dubemon…

Dume, la fondi ?o de SAT en 1921 stampis gravan kvalitan ?an ?on kompare kun la tradicia inter-naciismo ĉar nia asocio prezentas ja pli ol nuran plian Internacion la ? numero "No". En 1921, SAT ne for ?etis nepre la internaciismon. Sed tiu grupi ?o tutmonda, sennacieca, la ? ?ia titolo mem, jam donis al si strukturojn, kiuj celas transpasi tiun nacian fakton. Ja tiu ĉi konsistigas elstaran fenomenon hodia ?, kiam la identecaj enfermi ?oj multobli ?as. Kiam ?i fondi ?is do, SAT ina ?guris la novan tradicion de la alimondismo (ekde 1948, ?in sekvis samvoje la movado de mondcivitanoj, kies esenco estas tamen senteble malpli proleta).

Hodia ?, multaj el ni agnoskas la gravecon de la estonta kongreso de Sankta-Imjero. Tiu ĉi plene enskribi ?as en la presti ?a tradicio ina ?gurita en 1864. Kelkaj eĉ elvokas tiuteme la renaski ?on de la Unua Internacio, tiu Fenikso, kiu ĉerpas sian forton en la movado socialisma libereca. Sed tiu ĉi esprimo ja estas pleonasmo, "ververeco", tial ke socialismo, kiu volas esti fidela al siaj originaj principoj, socialismo logika kun si mem, povas esti nur libereca, anti-a ?toritatema, celante tiun socion organizitan desube-supren, al kiu aspiris ?iaj fondintaj prapatroj. Nur la malnovega libereca skolo, riĉigita per siaj sennombraj tendencoj, kapablas donaci al la alimondismo la filozofian esencon, kiun ?i bezonas. Al niaj kamaradoj de la libereca frakcio de SAT, kiuj iros al Sankta-Imjero, tie tutcerte rekuni ?os multaliaj esperantlingvanaj amikoj … Äœis balda ? do !

Noto : Tiu teksto jam aperis en la franca ĉe la ?urnalo Le Monde libertaire (n° 1677, 14a de Junio 2012). Äœi tamen ne povas esti konsiderata striktasence kiel traduka ?o tial ke amba ? versiojn mi redaktis samtempe. Nur la franca estis publikigita anta ? la esperanta.